Uniwersytet - wolność, tolerancja i szacunek dla odmienności
Studenci,
wykładowcy, Senat UO, przedstawiciele świata biznesu, samorządu, kultury i
mediów wzięli udział w uroczystej inauguracji roku akademickiego
2021/2022, jaka miała miejsce 5 października 2021 roku w Auli Wydziału
Teologicznego. Uroczysty akademicki ceremoniał udało się pogodzić z wymogami
reżimu sanitarnego wymuszonymi przez pandemię Covid-19.
Przybyli między innymi: biskup opolski ks. prof. dr hab. Andrzej Czaja – Wielki Kanclerz Wydziału Teologicznego UO, Zuzanna Donat-Kasiura – wicemarszałkini województwa opolskiego, Teresa Barańska - wicewojewoda, Arkadiusz Wiśniewski – prezydent Opola, MaciejWujec – wiceprezydent miasta. Obecni byli także rektorzy zaprzyjaźnionych uczelni, m.in. prof. dr hab. Marcin Lorenz – rektor Politechniki Opolskiej, prof. dr hab. Marian Duczmal – rektor Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Opolu, dr inż. Przemysław Malinowski – rektor Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nysie, a także goście z uczelni z sąsiednich miast akademickich. Na sali zasiadła też Rada Uniwersytetu Opolskiego, na czele z jej przewodniczącym Andrzejem Drosikiem. Wśród przybyłych znaleźli się także przedstawiciele instytucji oświatowych i kultury, świata biznesu, medycyny i sztuki, służb mundurowych.
Obecnych na sali gości powitał JM Rektor UO prof. dr hab. Marek Masnyk, który w szczególnie serdecznych słowach zwrócił się do pracowników Uniwersytetu Opolskiego oraz do studentów. – To wasz dzień, wasze święto! – zaznaczył rektor.
Podczas tradycyjnej, wygłaszanej zwykle podczas inauguracji mowy rektorskiej rektor prof. Marek Masnyk podsumował ostatni rok działalności uczelni, sięgając jednak także do dalszej przeszłości. Krótko przywołał najważniejsze wydarzenia ostatnich lat na uczelni, takie jak utworzenie kierunku, a potem Wydziału Lekarskiego, prace nad projektem Pomologia, zmianę modelu zarządzania uczelnią, udział naszej uczelni w konsorcjum Uniwersytetów Europejskich FORTHEM, systematyczną poprawę pozycji Uniwersytetu Opolskiego w rankingach uczelni wyższych czy awans siatkarek Uni Opole do najwyższej klasy rozgrywkowej Tauron Ligi. Mówił o sukcesach naukowców, studentów, organizacji studenckich, wspomniał o akcji ratunkowej Afgańczyków związanych z naszą uczelnią z opanowanego przez talibów Kabulu itd. Chwilą ciszy uczczono także zmarłych w minionym roku pracowników i studentów UO.
Miejmy
nadzieję na normalność, korzystajmy ze szczepień
- Inaugurujemy kolejny rok akademicki pełni nadziei i wiary, że uda nam się dokończyć go bez podejmowania kolejnych nadzwyczajnych rozwiązań organizacyjnych – mówił rektor Masnyk. - Ufam, bo wierzę, że jesteście na tyle dojrzali, na tyle dorośli, by skorzystać z jedynej, naukowo potwierdzonej metody uchronienia się przed konsekwencjami pandemii – powszechnej akcji szczepień. Tu jest uniwersytet, świątynia wiedzy i nauki, musicie zatem rozumnie sięgać do tego, co naukowo potwierdzone.
My zaś ze swojej strony zapewniamy, że uniwersytet to miejsce, w którym panuje wolność, tolerancja i szacunek dla odmienności, prawo wyboru i eksperymentu. Jako wspólnota uniwersytecka musimy pozostać wierni wartościom fundującym uniwersytet – poszanowaniu, zgłębianiu i głoszeniu prawdy. Naszym obowiązkiem jest opisywanie świata oraz rządzących nim praw w myśl prawdy, a nie czyichkolwiek oczekiwań – bez względu na cenę głoszenia tej prawdy. Tylko w ten sposób możemy w pełni określić się jako uniwersytet europejski – uniwersytet otwarty na świat, wolny od ksenofobii, akceptujący różnorodność, pełen szacunku dla godności każdego człowieka, uniwersytet mądrych i odważnych młodych ludzi. To od was zależy, jakim będzie nasz kraj, Europa i świat za dziesięć, 20 i więcej lat.
Niech się spełniają wasze marzenia!
Kończąc swoje wystąpienie rektor prof. Marek Masnyk powiedział: - W dniu uroczystej inauguracji życzę optymizmu i nadziei, że studia na Uniwersytecie Opolskim to będzie dobry dla was czas. Rozpoczynacie dzisiaj jeden z najpiękniejszych i najważniejszych okresów w swoim życiu. Niech się więc spełniają wasze marzenia, realizujcie swoje życiowe pasje. Wszystkim członkom naszej akademickiej wspólnoty życzę zdrowia i wszelkiej pomyślności w życiu osobistym i zawodowym. Gaudeamus igitur – cieszmy się więc, bo to dzień pełen radości.
(Pełny tekst wystąpienia rektora zamieszczamy poniżej).
Ostoja prawości, nauki i przyzwoitości
Prof. dr hab. Jacek Lipok, prorektor ds. nauki, odczytał listy gratulacyjne i adresy, jakie spłynęły na ręce władz UO z okazji inauguracji roku akademickiego. A nadeszły m.in. z kancelarii Prezydenta RP, od marszałek Sejmu RP Elżbiety Witek, premiera Mateusza Morawieckiego, od rektorów zaprzyjaźnionych uczelni. Wicewojewoda Teresa Barańska odczytała list od ministra nauki Przemysława Czarnka.
(Listy gratulacyjne publikujemy poniżej jako załączniki).
Składając życzenia społeczności akademickiej wicemarszałkini województwa Zuzanna Donat-Kasiura podkreśliła, że między innymi od obecnych i przyszłych studentów Uniwersytetu Opolskiego zależy, czy uchwalona właśnie Strategia Województwa Opolskiego 2030 będzie zrealizowana.
Wspomniała o wadze wzajemnej akceptacji i miłości bliźniego. – Jeśli będziemy kochać i akceptować siebie, to zaakceptujemy i wesprzemy też innych – zaznaczyła. – Życzę wszystkim prawdziwej otwartości, zapału, siły i wiary w to, że nasz region i my sami jesteśmy wyjątkowi i tą wyjątkowością, pracowitością możemy się nawzajem ubogacać.
Prezydent Opola Arkadiusz Wiśniewski powiedział między innymi: – Bardzo się cieszę z rozpoczęcia roku akademickiego i to w formie stacjonarnej, bo to oznacza, że studenci ponownie wypełnią ulice Opola - powiedział. – Chciałbym też głęboko się pokłonić i podziękować uniwersytetowi za akcję pomocy Afgańczykom ewakuowanym z Kabulu. To wyjątkowy pokaz serca dla bliźniego - czegoś, czego coraz częściej brak. Jesteście ostoją prawości, nauki i przyzwoitości!
- Składam wyrazy uznania i gratulacje z powodu pięknego i wszechstronnego rozwoju, ale też z tego, że społeczność uniwersytecka tak mocno angażuje się w to, co nazywamy działaniem pro publico bono - powiedział ks. biskup Andrzej Czaja. – Dziękuję też za otwartość i wszechstronne kształcenie. Wasze wyjście do ludzi w potrzebie jest wielkim znakiem, a wsparcie braci z Afganistanu bardzo konkretnym wkładem w budowanie cywilizacji życia i miłości. Troszczcie się o uniwersalne wartości i pilnujcie ich. Budujcie cywilizację rozumu i wiary! Z całego serca życzę wam normalnego funkcjonowania, które zostało nam zabrane przez pandemię. Życzę nam wszystkim, byśmy mogli zwyczajnie się spotykać i budować bezpośrednio relacje emocjonalne i intelektualne! Szczęść wam Boże na takie kształtowanie rzeczywistości akademickiej.
Ślubowanie na sztandar Uniwersytetu Opolskiego
Ważnym punktem uroczystości inauguracyjnej była immatrykulacja studentów, którą poprowadziła dr hab. Izabella Pisarek, prof. UO, prorektor ds. kształcenia i studentów. W imieniu 3730 nowych studentów Uniwersytetu Opolskiego ślubowanie na sztandar uczelni złożyli przedstawiciele wszystkich wydziałów uniwersytetu.
Do świeżo upieczonych żaków zwróciła się przewodnicząca Samorządu Studenckiego UO Żaneta Niemczyk. Mówiła miedzy innymi o tym, że czas studiowania to najlepszy czas w życiu młodego człowieka, kiedy to uczy się siebie, buduje charakter i zdobywa wszechstronne doświadczenie.
Wykład inauguracyjny
wygłosił dr hab. Lech Rubisz, prof. UO. Wystąpienie nosiło tytuł: „Quo
vadis demokracjo? Co wiemy o demokracji i czego od demokracji oczekujemy”.
Oprawę muzyczną uroczystości zapewnił chór akademicki Dramma per Musica.
Mowa inauguracyjna rektora UO prof. dr. hab. Marka Masnyka wygłoszona 5 października br. w auli Wydziału Teologicznego UO
Mam zaszczyt i honor przewodniczyć 29. inauguracji roku akademickiego w Uniwersytecie Opolskim. Czas upływa bardzo szybko, tak wiele się dzieje na świecie, w Polsce, wokół nas. Nie tak dawno przecież uroczyście obchodziliśmy nasze ćwierćwiecze. Była zatem znakomita okazja, by przypomnieć początki naszej uczelni, kiedy to na fundamentach jednej z najlepszych wówczas uczelni pedagogicznych w kraju oraz filii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego mógł powstać w Opolu uniwersytet. Bez tej 40-letniej tradycji akademickiej, symbolicznie nawiązującej do XVI-wiecznego projektu arcyksięcia Karola Habsburga, któremu zamarzył się uniwersytet w Nysie czy powołania w połowie XIX stulecia Królewskiej Akademii Rolniczej w oddalonym kilkanaście kilometrów od Opola Prószkowie, nie byłoby to możliwe.
Zaczynaliśmy jako uniwersytet czterowydziałowy. W pierwszym roku jego działalności uczelnia zatrudniała 116 profesorów i doktorów habilitowanych, a studia rozpoczynało 9000 studentów, w tym 5000 na studiach stacjonarnych. Towarzyszyła nam ciągle świadomość stojących przed nami wyzwań, ale też i trudności, które musieliśmy pokonać. Wyznaczaliśmy nowe zadania na kolejny rok i kolejne lata. Z natury jestem optymistą, umiarkowanym optymistą. To pozwala mi spoglądać w przyszłość z dużą nadzieją i wiarą, że zmierzamy w dobrym kierunku, że Uniwersytet Opolski obrał dobry azymut, zmierza we właściwym kierunku. W moich publicznych wystąpieniach nigdy nie było nadmiernego narzekania, chociaż ciągle wypomina mi się tę przysłowiową drezynę, którą musimy gonić mknące przed nami pendolino. Wyznaczaliśmy, i czynimy tak nadal, nowe zadania, których realizacja przyniesie uniwersytetowi prestiż i dumę, naukę i pracę dla kolejnych pokoleń, które przyjdą po nas. Ciągle też wierzę, i dzisiaj graniczy to z pewnością, że przychodzą tu po wiedzę, w poszukiwaniu mądrości życiowej kolejne generacje młodych Opolan, dla których uniwersytet jest dzisiaj spełnieniem marzeń.
Zbliżamy się powoli do kolejnego jubileuszu. Za dwa lata będę celebrował jubileuszową inaugurację 30. urodzin Uniwersytetu Opolskiego. To będzie rzeczywiste i w pewnym sensie symboliczne moje pożegnanie z uniwersytetem, z którym związany jestem od ponad 40 lat, czyli od czasów studenckich, a którym zarządzam – pełniąc rozliczne funkcje, od prodziekana do rektora, przez lat dwadzieścia pięć. To ćwierćwiecze kończy ważny etap w mojej biografii. Mam poczucie satysfakcji, że los dał mi tę możliwość i szansę uczestniczenia w czymś zupełnie wyjątkowym. Kierowanie uniwersytetem to zadanie o historycznym znaczeniu. Nie chodzi tu bowiem o to, by założyć togę, a w Sali Senatu pozostawić po sobie portret, ale o to, by pozostawić po sobie pozytywny ślad, żeby podtrzymać to „długie trwanie” i stworzyć jak najlepsze warunki jego rozwoju swojemu następcy i kolejnym pokoleniom.
Za nami ważny etap historii, który nazywamy czasem spełniających się marzeń. Nawet jeśli Uniwersytet Opolski w dużym stopniu zbudowany został na marzeniach, to były to piękne marzenia. Amerykański pisarz i filozof Henry David Thoreau powiedział kiedyś: „nawet jeśli zbudowałeś zamek w chmurach, to twoja praca nie pójdzie na marne. Wybrałeś idealne miejsce, teraz musisz tylko dobudować fundamenty”.
Uniwersytet to najlepsze osiągnięcie cywilizacji świata zachodniego. Nie zawsze udawało się przenieść doświadczenia i projekty naszej cywilizacji do innych kultur. Doświadczenia minionych dziesięcioleci pokazują, jak trudno, niekiedy wręcz niemożliwe, staje się udowadnianie, że nasz system wartości, postrzeganie przez nas świata, sposób jego urządzania wedle reguł demokratycznego państwa prawnego, swobody obywatelskie, prawa wolności obywateli do wyrażania i głoszenia poglądów, pluralizm polityczny i światopoglądowy – to są wartości, które warto uczynić uniwersalnymi. Jedynie uniwersytety przetrwały tę próbę i stanowią nadal fundament nowoczesnego państwa. My ten etap budowy uniwersytetu mamy już za sobą. O wiele trudniejszy jednak dzisiaj staje się postulat umocnienia wspólnoty uniwersyteckiej wokół idei, zadań i celów, jakie mamy do zrealizowania.
Fundamenty tego gmachu wydają się być bardzo solidne. Powodem do szczególnej satysfakcji jest miejsce naszego uniwersytetu w tegorocznym rankingu przygotowanym przez Fundację Edukacyjną „Perspektywy”. Jeszcze kilka lat temu byliśmy w szóstej dziesiątce, w roku ubiegłym zajęliśmy 40. miejsce, co było wynikiem lepszym o osiem pozycji niż w roku 2019. W tym roku awansowaliśmy na 38. miejsce. Wyraźną poprawę swojej lokaty nasza uczelnia odnotowała także w rankingu uniwersytetów. Przed dwoma laty zajmowaliśmy 16. pozycję, w 2020 roku – 14., a w 2021 – 11. Systematyczna poprawa pozycji Uniwersytetu Opolskiego w rankingu to wynik nowoczesnego myślenia o uczelni, pracy i zaangażowania całej społeczności akademickiej. Ta dobra pozycja jest przede wszystkim wynikiem zmiany przyjętego przed dwoma laty modelu zarządzania uczelnią. Podział na dwa moduły – dydaktyczny i naukowy – sprawdził się. Nie czekając na wejście w życie przepisów nowej ustawy o szkolnictwie wyższym, przeprowadziliśmy dość istotną rewolucję, która polegała m.in. na skróceniu kadencji władz rektorskich i dziekańskich. Przekazaliśmy kompetencje dydaktyczne dziekanom, natomiast pełnomocnicy ds. dyscyplin naukowych w większości zostali dyrektorami instytutów naukowych. Postawiliśmy na naukę. W mojej mowie reelekcyjnej wybrzmiało to wyraźnie w haśle: „Po pierwsze nauka”. I to się sprawdziło. Dokładnie rok temu, w trakcie inauguracji roku akademickiego, informowałem o osiągniętym miejscu w rankingu uniwersytetów z szansą awansu o jedno–dwa miejsca, a awansowaliśmy o trzy i to jest duża satysfakcja. Znajdujemy się w środku stawki. To bardzo dobry wynik. Myślę, że za rok o tej porze, kiedy będziemy już po ewaluacji, potwierdzimy swoją pozycję, jeśli chodzi o miejsce naszego uniwersytetu w rankingu uczelni w tej kategorii. Źródła wyraźnej poprawy naszej uczelni to znaczący wzrost efektywności naukowej – 16. miejsce w rankingu wszystkich uczelni w Polsce (przed rokiem byliśmy na 19. miejscu) oraz 18. miejsce w kategorii umiędzynarodowienia. Odnotowaliśmy ogromny wzrost w kategorii wartości merytorycznej publikowanych prac, wzrosła także cytowalność prac naukowych afiliowanych w Uniwersytecie Opolskim. Zdajemy sobie sprawę, że są obszary, które wymagają bardzo intensywnych działań, co z pewnością dałoby poprawę w kolejnych rankingach. Jedno jest pewne: dokonała się głęboka zmiana sposobu myślenia o uczelni przez jej pracowników. Inne też jest postrzeganie uniwersytetu przez obecnych i przyszłych studentów. Międzymetropolitarny charakter naszego województwa oznacza, że ciągle musimy udowadniać, że jesteśmy tak samo dobrzy i tyle samo warci, ale wymaga to niejednokrotnie większego wysiłku.
Zasygnalizowałem wysokie miejsce naszego uniwersytetu w kategorii umiędzynarodowienia. Gdy przed ośmioma laty powołano do życia Centrum Partnerstwa Wschodniego, na naszym uniwersytecie studiowała garstka studentów zagranicznych, głównie z Ukrainy. Ich liczba systematycznie rosła; przed dwoma laty było ich już 900, w roku ubiegłym 851, a byłoby ich więcej, gdyby nie pandemia. I nie byli to już tylko studenci z Ukrainy, ale też z Chin, Nigerii, Białorusi, Etiopii, Kamerunu, z Niemiec, Francji, Hiszpanii – łącznie z 55 państw z Europy, Azji, Afryki, Bliskiego i Dalekiego Wschodu, Ameryki Południowej i Środkowej. To właśnie studenci zagraniczni współtworzą nowe oblicze miasta, nadając mu charakterystyczny dla europejskiego miasta koloryt. Uniwersytet i miasto coraz bardziej stają się wielokulturowe w pozytywnym tego słowa znaczeniu.
Dumny jestem z mojego uniwersytetu, jego pracowników i studentów za zorganizowanie i udzielenie pomocy grupie Afgańczyków związanych z naszą uczelnią. Uniwersytet Opolski był jedyną w Polsce uczelnią, która współpracowała z Afganistanem w ramach programu Erasmus+. W murach naszej uczelni studiowało w latach 2016–2018 kilkunastu afgańskich studentów. Chcieli poznać nasz świat, nasz system edukacji, by te wartości przenieść do swojej ojczyzny. Jeden z nich został później zatrudniony na naszej uczelni, koordynował wymianę z Afganistanem, Irakiem i innym krajami tego regionu. Gdy w sierpniu talibowie opanowali większość kraju i weszli do Kabulu, nie mieli wyboru. Musieli uciekać, próbując ratować życie także swoich bliskich. Nie mogliśmy przecież pozostawić ich bez pomocy. Przyjaciół nie porzuca się w biedzie. Akcję pomocy zorganizowała p. Halina Palmer-Piestrak – koordynator programu Erasmus na uczelni oraz dr Michał Wanke. Mój apel skierowany do polskiego MSZ i MON nie pozostał bez reakcji. W działania włączyli się politycy, posłowie, naszą akcję nagłośniły media – prasa, radio, telewizje. Odarci z marzeń, pozbawieni nadziei na lepsze życie w swoim kraju, uciekali w dramatycznych okolicznościach, bez bagaży, tylko w tym, co mieli na sobie, zaopatrzeni jedynie w wodę i powerbanki. Gdy wylądowali w Polsce, pisali do nas na WhatsAppie – uratowaliście nam życie. Dzisiaj w Opolu nie zostali osamotnieni, 16-osobowa grupa jest u nas zakwaterowana, otoczona opieką i wsparciem. Deklarację wsparcia i pomocy wyraziło miasto, samorząd i różne organizacje pomocowe. Ewakuowanym na pewno potrzebna będzie wszechstronna pomoc. Tę pomoc i wsparcie otrzymają od nas.
Wysoki Senacie, Szanowni Państwo,
od blisko 18 miesięcy przechodzimy przyspieszony kurs życia w nowych warunkach. Wydaje się, że stopniowo powracać będziemy do porządku utrwalonego przed pandemią. O ile w roku ubiegłym, po sześciu miesiącach doświadczeń pandemicznych, trzeba było na nowo poukładać nasze życie, to dzisiaj zastanawiamy się, jak od nowa poukładać ten świat. Ale ten świat nie jest i nie będzie taki, jaki jeszcze był rok–dwa lata temu. Już to zrozumieliśmy, ale czy jeszcze żyjemy nadzieją, złudzeniami? Normalny, czyli jaki? Taki, jak przed pandemią już nigdy nie będzie. Pandemia z pewnością zostanie z nami na dłużej, a może na zawsze. Nawet gdy zdejmiemy maseczki, co już się dzieje, osiągniemy populacyjną odporność poprzez system masowych szczepień, powrócimy do form życia znanego w okresie przedpandemicznym – pójdziemy do kina, na randkę, ponownie zapełnią się sale wykładowe, laboratoria, boiska i hale sportowe, ponownie będziecie mogli podyskutować ze swoim profesorem – nie online – ale w kontakcie bezpośrednim, bo przecież edukacja akademicka to przede wszystkim rozmowy i relacje bezpośrednie na linii mistrz–uczeń. Nawet jeśli do tego wrócimy, to już nic nie będzie takie same. Po pierwsze pandemia zostanie w nas, jako traumatyczne doświadczenie życiowe. Ciągły strach o dziś, o jutro, troska o siebie i swoich bliskich. Ktoś zauważył, że pandemia demokratyzuje śmierć. Jakie to okrutne. Mówienie o grupach mniejszego i większego ryzyka nie ma dziś sensu. Dotyka ona seniorów, a także ludzi młodych. Ponawiam więc raz jeszcze apel, z którym zwróciłem się przed miesiącem w formie listu do studentów, nauczycieli akademickich i pracowników administracyjnych, by w trosce o siebie, swoich bliskich skorzystać z powszechnie dostępnego programu szczepień przeciwko COVID-19. To, czy nam się uda powrócić do tradycyjnego nauczania, w dużym stopniu zależy od nas samych.
Na pierwszym od wielu miesięcy tzw. kontaktowym senacie, odczytałem wyjątkową listę nieobecności. W okresie od października ubiegłego roku odeszły od nas na zawsze 24 osoby. W życiu naszej wspólnoty uniwersyteckiej chwile pożegnań to momenty trudne i bolesne. W minionym, pandemicznym roku, pożegnaliśmy na zawsze: mgr. Marka Chuchro, byłego dyrektora Centrum Informatycznego, odszedł od nas prof. Leon Podsiadły, wybitny rzeźbiarz i malarz, były dyrektor Instytut Sztuki; Andrzej Krzeczunowicz, były wykładowca Uniwersytetu Opolskiego; prof. Tadeusz Cielecki, współtwórca Wydziału Prawa i Administracji i dziekan tego Wydziału; prof. Franciszek Kokot – dr honoris causa naszego uniwersytetu; dr Maciej Makowski z Instytutu Chemii; prof. Andrzej Dworak, przez wiele lat związany z Wydziałem Chemii; prof. Zdzisław Najder – historyk literatury, wybitny conradysta; doc. Zbigniew Kołaczkowski – ekonomista, prorektor WSP w Opolu; prof. Józef Podgórecki – pedagog; bp pomocniczy diecezji gliwickiej ks. dr Gerard Kusz, wieloletni wykładowca Wydziału Teologicznego; socjolog dr Tadeusz Detyna z Wydziału Nauk Społecznych, prof. Ewa Bogacka-Kisiel z Wydziału Ekonomicznego; dr Jerzy Jerzmański z Wydziału Prawa i Administracji; mgr Maria Górecka, wieloletnia pracownica Katedry Fizyki Doświadczalnej; Jarosław Kata z Centrum Informatycznego, mgr Barbara Łuszczewska, wieloletni kierownik i redaktor Wydawnictwa Uniwersytetu; Efim Smirnov – student Wydziału Nauk o Polityce i Komunikacji Społecznej; prof. Danuta Budniak – przez 30 lat (do 1996 r.) pracownik ówczesnej WSP i Uniwersytetu Opolskiego; prof. Włodzimierz Chartonik, były pracownik Instytutu Matematyki, później zaś Missouri University of Science and Technology; prof. Tadeusz Nadzieja, były dyrektor Instytutu Matematyki; prof. Sławomir Sokół, botanik z Instytutu Biologii; dr Klaudia Stelmaszczyk-Borszowska z WPiA; prof. Janusz Kroszel, emerytowany profesor Wydziału Ekonomicznego, inicjator utworzenia kierunków ekonomicznych w ówczesnej WSP, prorektor naszej poprzedniczki oraz Alona Koval – 21-letnia studentka pochodząca z Ukrainy. Pozostaną w naszej wdzięcznej pamięci.
Tematu śmierci, nie tylko covidowej, nie da się uniknąć. Przed czterema miesiącami w swoim wystąpieniu podczas dyplomarium nawiązałem do Karla Jaspersa i jego egzystencjonalnej teorii sytuacji granicznych, przed którymi staje człowiek w sytuacjach wyjątkowo trudnych. Doświadczenie cierpienia i śmierci wymusza weryfikację postaw życiowych, uświadamia nam przygodność i kruchość istnienia świata. Jeżeli znajdziemy się w sytuacji trudnej, w której wystawieni będziemy na ciężką próbę, sami powinniśmy uruchomić mechanizm konsekwencji, które zmienią nasze życie. Pandemia wytworzyła bardzo złożoną sytuację dla świata akademickiego – dla świata nauki i dydaktyki uniwersyteckiej. Zmieniła nasze relacje ze światem zewnętrznym, tym bliskim i tym odległym. Zamknięci, ale jednak wciąż otwarci na to wszystko, co nas otacza, co do nas dociera i na co musimy odpowiednio zareagować.
Drogie Studentki, drodzy Studenci,
przychodzicie dziś do największej i najlepszej uczelni w naszym regionie. Uniwersytet Opolski jest bowiem wciąż atrakcyjnym miejscem do studiowania. Mimo depopulacji i ogromnego niżu demograficznego, którego konsekwencje w sposób szczególny dotykają małe regiony i małe ośrodki akademickie, w roku ubiegłym studiowało u nas 9 418 studentów na 78 kierunkach studiów stacjonarnych, niestacjonarnych I i II stopnia oraz jednolitych studiach magisterskich. Niezależnie od studiów doktoranckich, na których kształcimy 228 doktorantów, w szkole doktorskiej utworzonej 15 kwietnia 2019 r., studiuje u nas 22 doktorantów. Po formalnym włączeniu Państwowej Medycznej Wyższej Szkoły Zawodowej w struktury uniwersytetu nasza oferta rekrutacyjna został wzbogacona o bardzo atrakcyjne kierunki medyczne i okołomedyczne – na bazie nowo utworzonego Wydziału Nauk o Zdrowiu: fizjoterapia, pielęgniarstwo, położnictwo, dietetyka i kosmetologia. W roku ubiegłym o indeks Uniwersytetu Opolskiego ubiegało się 10 745 kandydatów, w tym – 9195. W tym roku rozpocznie naukę na I roku 3725 studentów, a więc ponad 500 więcej niż w roku ubiegłym. W minionym roku akademickim studia ukończyło 2014 absolwentów, w tym 1676 na studiach stacjonarnych. Ogólna liczba studentów przekroczy 10 tysięcy.
W roku akademickim 2020/2021 oferta edukacyjna została wzbogacona o trzy nowe kierunki studiów: finanse i rachunkowość, optyka okularowa z elementami optometrii oraz orientalistyka chrześcijańska. Uwzględniając potrzeby współczesnego rynku pracy, rozszerzamy naszą ofertę dydaktyczną studiów w języku angielskim. Dużym zainteresowaniem cieszą się English in Public Communication, International Businness, Interculturall Communication, Master of Liberal Arts czy też wręcz unikatowy w skali europejskiej kierunek Paleobiology.
Bardzo intensywnie rozwija się projekt FORTHEM. Przypomnę jedynie, że przed dziewięcioma laty zainaugurowaliśmy z dużym sukcesem studia w systemie Europa Masters, w ramach których studenci otrzymali możliwość studiowania równocześnie i zdobywania dyplomów trzech uniwersytetów europejskich: Uniwersytetu Opolskiego, Uniwersytetu w Moguncji w Niemczech i francuskiego – w Dijon. Po siedmiu latach zdobywania i utrwalania doświadczeń w ramach tego projektu Uniwersytet Opolski skutecznie aplikował w programie sieci Uniwersytetów Europejskich. Sojusz FORTHEM ustanowiony został w we wrześniu 2019 r. jako konsorcjum siedmiu uniwersytetów – oprócz wspomnianej Moguncji i Dijon, także Uniwersytety Latvijas w Rydze, Yliopisto w Finlandii, Palermo we Włoszech i w hiszpańskiej Walencji. W pierwszej edycji konkursów byliśmy jednym z pięciu polskich uniwersytetów (obok UAM, Warszawskiego, Jagiellońskiego i Gdańskiego), które skutecznie aplikowały w tym rozdaniu. W pierwszych dniach grudnia 2020 r. Komisja Europejska podpisała z FORTHEM kolejną umowę grantową, tym razem w ramach funduszu Horyzont 2020 „Nauka z udziałem społeczeństwa i dla społeczeństwa”. Trzyletnie finansowanie ma wspomóc dalszą integrację uczelni w sieci tzw. uniwersytetów europejskich. Wniosek złożony przez FORTHEM został wysoko oceniony i przyznano sojuszowi 2 mln euro na realizację zadań programu FIT FORTHEM. W bezpośrednim budżecie UO znajduje się 227 tys. euro. Program ten rozpoczął realizację zadań w styczniu tego roku. Jego głównym celem jest opracowanie wspólnej strategii naukowej, wskazywanie wspólnych obszarów badawczych, umożliwienie dostępu do zasobów i infrastruktury, wzmocnienie kompetencji kadry badawczej i administracyjnej, tworzenie wirtualnych barier wsparcia eksperckiego w przygotowywaniu wspólnych wniosków grantowych w programach europejskich.
Warto podkreślić aktywną rolę Uniwersytetu Opolskiego w działaniach sojuszu zarówno na poziomie międzynarodowym – UO koordynuje działania wspólnych struktur zarządczych sojuszu, a w projekcie FIT FORTHEM odpowiada za politykę informacyjną i komunikacyjną – jak i na poziomie wewnętrznym, na którym Uniwersytet Opolski systematycznie kreuje, współpracuje oraz przystępuje do kolejnych inicjatyw sojuszu i angażuje coraz większą liczbę pracowników i studentów.
Przed niespełna dwoma tygodniami zrobiliśmy kolejny, bardzo ważny krok w procesie umiędzynarodowienia naszej uczelni. Kontrasygnowałem „Memorandum” pomiędzy rektorem Uniwersytetu w Padwie a Uniwersytetem Opolskim, które obejmie zakup i zdeponowanie w padewskiej uczelni bogatego księgozbioru po zmarłym w 2006 roku prof. Andrzeju Litworni, który przez lata związany był z Uniwersytetem w Udine. Księgozbiór ten i spuścizna po Litworni powinna stać się impulsem do pogłębionych relacji polsko-włoskich. W treści podpisanego porozumienia podkreślono nasze szczególne zainteresowanie współpracą w zakresie nauk humanistycznych, medycyny oraz farmacji.
Rok, który za nami, był rokiem trudnym i pracowitym. Nie brakowało w nim wielu sukcesów. Nie mieliśmy problemów z płynnością finansową, wszystkie jej składniki były utrzymane na prawidłowym poziomie. Dzięki połączeniu ze szkołą medyczną otrzymaliśmy dodatkowy bonus subwencyjny, a przedwakacyjna wizyta ministra Wojciecha Murdzka przyniosła kolejny milion złotych. Dodatkowe środki finansowe otrzymaliśmy na wsparcie w obszarze kierunku lekarskiego i na kierunki okołomedyczne. Uzyskany grant konsolidacyjny pozwolił nam zrealizować wiele zadań ułatwiających łagodne przejście dawnej szkoły medycznej w format uniwersytecki. Dzięki tym środkom zaprojektowany został m.in. nowy system identyfikacji wizualnej – nowe logo, sygnet, wersje skrócone, pionowe i poziome. Mamy nowy kolor, każdy z wydziałów otrzymał osobny, niezależny logotyp. Dlaczego w ten sposób? Bo symbolicznie chcemy się otworzyć. Na Was, na nowe. Odwołujemy się do filaru nowej strategii wizerunkowej marki uczelni – chęci poznania siebie i innych, dociekliwości, otwartości na świat, ludzi i wiedzę.
Jeśli chcemy być liderem w segmencie uczelni akademickich, to musimy w większym stopniu inwestować w naukę. W marcu tego roku Uniwersytet Opolski otrzymał dwa nowe uprawnienia do nadawania stopnia doktora habilitowanego w dyscyplinie nauki prawne i nauki o polityce. To duży sukces dyrektorów obu instytutów oraz zespołów badawczych skupionych wokół uprawianych dyscyplin naukowych. Raz jeszcze publicznie gratuluję obu dyrektorom: prof. Lechowi Rubiszowi i prof. Piotrowi Stecowi.
Dysponujemy dziś poważnym potencjałem naukowym. Kadrę naukową tworzy dziś 941 nauczycieli akademickich, w tym 80 profesorów tytularnych, 192 doktorów habilitowanych i 669 młodszych pracowników badawczo-dydaktycznych i dydaktycznych (adiunktów, asystentów, wykładowców). Jesteśmy chyba największym pracodawcą w mieście: łącznie zatrudniamy 1536 osób. W minionym roku akademickim awanse naukowe uzyskało 17 osób: pięć z nich uzyskało tytuły profesorskie, trzy – habilitacje, a dziewięć osób – tytuły doktora.
Miarą aktywności naukowej jest pozyskiwanie grantów i projektów naukowych oraz udział w wymianie myśli naukowej. Miniony rok, rok pandemiczny, nie sprzyjał rozwijaniu aktywności naukowej. Praktycznie nie organizowano konferencji naukowych, jeśli już, to odbywały się one w formie hybrydowej, wyjazdy i konferencje zagraniczne były rzadkością. Taką konferencją, organizowaną w formule hybrydowej, było międzynarodowe sympozjum zorganizowane przez nasz Instytut Chemii pod nazwa QUO Vadis Life Sciences w dniach 23–27 czerwca tego roku – to najważniejsze tegoroczne wydarzenie naukowe z zakresu chemii analitycznej w skali kraju i jedno z najważniejszych w Europie.
Biuro Nauki i Obsługi Projektów tylko w roku ubiegłym zakończyło siedem projektów dydaktyczno-edukacyjnych na łączną kwotę ponad 11 mln złotych. Aktualnie realizowanych jest 119 projektów badawczych, mobilnościowych, inwestycyjnych i dydaktyczno-edukacyjnych na łączną kwotę 186 mln złotych. Ich zakończenie nastąpi w roku 2023. Warto przypomnieć, że w grudniu rozpoczęła się realizacja dwóch obiektów w ramach projektów Pomologia. Łączna wartość tej inwestycji to blisko 50 mln złotych. Przy ul. Oleskiej w Opolu i w Prószkowie stoją już dwa obiekty. Do końca przyszłego roku zakończymy też część inwestycyjną. W tym roku zakończyliśmy rewitalizację obiektu przy ul. Kominka, których łączna wartość wyniosła prawie 8 mln złotych. Wkrótce zakończy się modernizacja DS „Niechcic”, na którą otrzymaliśmy 3,2 mln zł dotacji, a kolejne pół miliona to nasze własne środki. W listopadzie ubiegłego roku otrzymaliśmy blisko 4 mln zł na projekt „Uniwersytet Opolski uczelnia (bardzo!) dostępna” – to przedsięwzięcie dedykowane osobom z niepełnosprawnościami, a nasi informatycy zostali liderem grantu NCN pt. „System oceniający i monitorujący poziom cyberbezpieczeństwa urządzeń IOE/IOT obywateli Rzeczypospolitej Polskiej”. Realizacja tego projektu trwać będzie w latach 2021–2023, a naszym partnerem będzie Politechnika Opolska. Wartość całego projektu wynosi niespełna 11 mln złotych.
Ogromnie cieszą nas inwestycje i projekty w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym. Blisko 9 mln zł kosztować będzie pierwsze na Opolszczyźnie Centrum Wsparcia Badań Klinicznych. To wspólny projekt uniwersytetu i szpitala, a dofinansowanie na ten cel przyznała Agencja Badań Medycznych. Uniwersytet Opolski jest partnerem projektu, którego liderem jest Uniwersytet Medyczny w Poznaniu, dotyczącego leczenia nadciśnienia płucnego wtórnego do niewydolności serca z obniżoną frakcją wyrzutową. Przyznane nam dofinansowanie wynosi 3 mln zł, a wartość całego projektu to blisko 19 mln złotych. Z Uniwersytetem Medycznym w Białymstoku realizujemy projekt niekomercyjnego badania klinicznego. Wartość projektu, który będzie trwał do 2024 r., wynosi 20,5 mln zł, a dofinansowanie wyniosło 6,9 mln złotych.
Szpital uniwersytecki stanął na pierwszej linii walki z pandemią koronawirusa: w listopadzie USK otrzymał blisko 8 mln zł na budowę i wyposażenie powstającego w CWK szpitala tymczasowego, a szpital przy ul. Witosa – 4,7 mln zł na jego dostosowanie na potrzeby pacjentów z COVID-19. Wspierały nas w tym obszarze zarówno władze marszałkowskie, jak i władze wojewódzkie. Lista zrealizowanych inwestycji, sukcesy naszych lekarzy jest tak długa, że tylko ich odczytanie zajęłoby mi sporo czasu.
Wystąpienie inauguracyjne rektora zazwyczaj zawiera spory element sprawozdawczości. Zawsze staram się przypomnieć to, co ważne i istotne, co wydarzyło się w roku minionym. Mógłbym zatem dość długo wymieniać wydarzenia, które nas szczególnie cieszyły i które są świadectwem zaangażowania wielu jednostek oraz wielu osób. Wszystkie one razem budują atmosferę i klimat wspólnej pracy na rzecz uniwersytetu, akademickiej wspólnoty. W takich działaniach zawiera się istota i znaczenie uniwersytetu.
Pierwszy rok nowej kadencji rozpoczęliśmy od przyjęcia przez Senat strategii rozwoju Uniwersytetu Opolskiego na lata 2021–2027. Została ona przygotowana przez zespół prof. Rafała Matwiejczuka, a w pracach nad jej założeniami brali udział dziekani wydziałów oraz dyrektorzy instytutów. Dokument ten definiuje misję uczelni, jej najważniejsze wartości oraz wizje rozwoju. W dokumencie zdefiniowane zostały najważniejsze nasze cele oraz sposób ich osiągnięcia. Jednym słowem, wiemy gdzie jesteśmy, dokąd zmierzamy i w jaki sposób zamierzamy osiągnąć wyznaczony punkt. Bardzo duże znaczenie dla przygotowywanej strategii miały uwagi i propozycje Rady Uczelni, która rozpoczęła swoją kadencję 14 stycznia w niezmienionym – taka była wola Senatu – składzie na czele z panem Andrzejem Drosikiem.
1 kwietnia w strukturach uczelni rozpoczęło działalność Uniwersyteckie Centrum Transferu i Technologii Uniwersytetu Opolskiego jako nowa jednostka organizacyjno-administracyjna, łącząca świat nauki z szeroko pojętym otoczeniem społeczno-gospodarczym. Głównym celem tej jednostki jest komercjalizacja bezpośrednia wyników prac naukowych, upowszechnianie wiedzy, lepsze wykorzystanie potencjału intelektualnego i technicznego uniwersytetu oraz transfer wyników badań naukowych i prac rozwojowych do gospodarki. Na jej czele stanęła dr Iwona Pisz. Chcemy, by partnerstwo Uniwersytetu Opolskiego z biznesem nie było krótkotrwałym romansem, przelotną znajomością, lecz trwałym związkiem. W końcowej fazie są też prace nad powołaniem fundacji Uniwersytetu Opolskiego, której zadaniem będzie pozyskiwanie środków finansowych na rozbudowę bazy materialnej, zapewnienie dopływu nowoczesnej aparatury, książek, wspieranie badań naukowych, aktywności sportowej i artystycznej naszych studentów, wspieranie rozwoju naszej kadry naukowej.
Tuż przed wakacjami dokonaliśmy głębokich zmian strukturalnych w Centrum Informatycznym. Z zasobów osobowych CI wyłoniono nową jednostkę pn. Centrum Nowoczesnych Technologii. Główne zadania i kompetencje CNT to zarządzanie systemami informatycznymi uczelni, zapewnienie bezpieczeństwa systemów informatycznych, udział w produkcyjnym wdrożeniu EZD, wdrożenie systemu Rektorat 2.0, wdrożenie systemu budżetowania oraz zintegrowanie systemu USOS z systemem e-learningu Mooddle.
W minionym roku, roku pandemicznym, nie brakowało znaczących sukcesów naszych naukowców, tych indywidualnych, jak i zespołowych, o których na bieżąco informowaliśmy w kronice uniwersyteckiej na łamach naszego „Indeksu”. Cieszymy się z indywidualnych wyróżnień naszych pracowników, takich jak Nagroda im Karola Miarki dla prof. Mirosława Lenarta, Medal im. Wacława Szuberta dla prof. Agaty Zagórowskiej, liczne sukcesy i osiągnięcia dla naszych medyków oraz Złoty Laur Umiejętności i Kompetencji 2020 w kategorii menedżer i lider społeczno-gospodarczy dla dyrektora USK w Opolu Dariusza Madery. Pandemia nie zwolniła prac naszego wydawnictwa, wręcz przeciwnie, w roku przedewaluacyjnym pracy było i jest znacznie więcej. Liczne restrykcje w okresie pandemicznym nie ułatwiały działalności naszemu Muzeum. Mimo tych ograniczeń odwiedziło go blisko 1000 osób, zorganizowano trzy wystawy i liczne autorskie spotkania muzealne.
Wszystkie prowadzone na uniwersytecie kierunki pomyślnie przeszły proces akredytacyjny, a nasza socjologia otrzymała certyfikat doskonałości kształcenia. Ułatwiamy codzienne życie naszym studentom. Pod koniec stycznia ruszyła aplikacja Mobilny USOS, który w telefonie zawiera plany zajęć, oceny, ankiety i inne dokumenty, a na początku lutego studenci otrzymali mLegitymację dostępną w systemie USOSWeb, jak i w Mobilnym USOS. Przyszli lekarze otrzymali stypendia marszałka województwa opolskiego. Liczymy na to, że w latach następnych chętnych będzie znacznie więcej, bo opolskie szpitale wciąż czekają na naszych absolwentów.
Cieszą nas sukcesy naszych studentów: Studencka Telewizja SETA ponownie zdobyła tytuł najlepszego medium studenckiego w Polsce; Studenckie Centrum Kultury zmieniło formułę swojego funkcjonowania. Większość wydarzeń odbywała się w formule hybrydowej lub online. Tak m.in. wyglądała ubiegłoroczna Zimowa Giełda Piosenki. Swoją formułę działalności zmienił studencki ruch naukowy. W miejsce Forum Studenckiego Ruchu Naukowego, założonego jeszcze w 2005 roku, powstało Studenckie Towarzystwo Naukowe, zrzeszające 67 kół naukowych. Pandemia nie ułatwiała aktywności sportowej naszych studentów. Przy niemal pustych trybunach, ale przy ogromnym zainteresowaniu studentów i mieszkańców naszego miasta, transmisje odbywały się bowiem na Yutubie, nasze siatkarki wygrały I ligę i awansowały do Tauron Ligi. To największy sukces sportowy naszego uniwersytetu, ale też i miasta i naszego regionu. Panie prezesie Macieju Kochański, dziękuję za wykonanie zadania!
Magnificencje, Wysoki Senacie, Szanowni Goście – wedle tytułów, godności i zasług, Studentki i Studenci Uniwersytetu Opolskiego,
inaugurujemy kolejny rok akademicki pełni nadziei i wiary, że uda nam się dokończyć go bez podejmowania kolejnych nadzwyczajnych rozwiązań organizacyjnych. Ufam, bo wierzę, że jesteście na tyle dojrzali, na tyle dorośli, by skorzystać z jedynej, naukowo potwierdzonej metody uchronienia się przed konsekwencjami pandemii – powszechnej akcji szczepień. Tu jest uniwersytet, świątynia wiedzy i nauki, musicie zatem rozumnie sięgać do tego, co naukowo potwierdzone.
My zaś ze swojej strony zapewniamy, że uniwersytet to miejsce, w którym panuje wolność, tolerancja i szacunek dla odmienności, prawo wyboru i eksperymentu. Jako wspólnota uniwersytecka musimy pozostać wierni wartościom fundującym uniwersytet – poszanowaniu, zgłębianiu i głoszeniu prawdy. Naszym obowiązkiem jest opisywanie świata oraz rządzących nim praw w myśl prawdy, a nie czyichkolwiek oczekiwań – bez względu na cenę głoszenia tej prawdy. Tylko w ten sposób możemy w pełni określić się jako uniwersytet europejski – uniwersytet otwarty na świat, wolny od ksenofobii, akceptujący różnorodność, pełen szacunku dla godności każdego człowieka, uniwersytet mądrych i odważnych młodych ludzi. To od Was zależy, jakim będzie nasz kraj, Europa i świat za dziesięć, 20 i więcej lat.
W dniu uroczystej inauguracji życzę optymizmu i nadziei, że studia na Uniwersytecie Opolskim to będzie dobry dla Was czas. Rozpoczynacie dzisiaj jeden z najpiękniejszych i najważniejszych okresów w swoim życiu. Niech się więc spełniają wasze marzenia, realizujcie swoje życiowe pasje. Wszystkim członkom naszej akademickiej wspólnoty życzę zdrowia i wszelkiej pomyślności w życiu osobistym i zawodowym. Gaudeamus igitur – cieszmy się więc, bo to dzień pełen radości.
SALUS UNIVERSITATIS SUPREMA LEX ESTO – POMYŚLNOŚĆ UNIWERSYTETU NIECH BĘDZIE DLA NAS DOBREM NAJWYŻSZYM!
Filmowy skrót uroczystości inauguracyjnej
Pełny zapis uroczystości inauguracyjnej
Listy gratulacyjne nadesłane do władz UO z okazji inauguracji nowego roku akademickiego