Uniwersytecka paleontologia wśród rosyjskich gigantów

17 czerwca 2020 r. w Muzeum Uniwersytetu Opolskiego odbył się telemost - wideokonferencja muzeów, które prowadzą paleontologiczne wykopaliska w Rosji, a także posiadają i eksponują kolekcje paleontologiczne. MUO było współorganizatorem tego wydarzenia, a uczestniczyła w nim dr hab. Elena Jagt-Yazykova, prof. UO, z Instytutu Biologii, wykładowczyni na Wydziale Przyrodniczo-Technicznym UO, współtwórczyni Europejskiego Centrum Paleontologii UO.    

- Ponieważ Muzeum Uniwersytetu Opolskiego jest bezpośrednio związane z wykopaliskami na unikatowym stanowisku triasowym w Krasiejowie i ma wśród swoich zbiorów wyjątkowe eksponaty paleontologiczne, zostało zaproszone do uczestnictwa w tym projekcie – mówi prof. Yazykowa.

Głównym tematem wideokonferencji była wymiana informacji na temat kolekcji paleontologicznych, ich wartości i znaczenia dla nauki i edukacji, ale też na temat organizacji wykopalisk, konserwacji okazów, organizacji muzealnych ekspozycji, współpracy z organizacjami społecznymi czy projektów wystaw międzynarodowych.

MUO wśród rosyjskich tuzów

- Okazało się, że zorganizowanie tego telemostu było strzałem w dziesiątkę, to było niesamowite wręcz wydarzenie – mówiła prof. Yazykova po trzygodzinnej dyskusji, w której wzięli udział przedstawiciele trzynastu instytucji rozsianych po całej Rosji – od Syberii poprzez Sankt Petersburg po Ural - oraz Muzeum Uniwersytetu Opolskiego, które było jedyną polską placówką zaproszoną do uczestnictwa w telemoście. Zorganizowało go rosyjskie Ministerstwo Kultury.

 - Rozmawialiśmy o tym, w jaki sposób realizujemy swoje zadania w obszarze nauki, edukacji i popularyzacji paleontologii, ale też w zakresie ochrony przyrody nieożywionej – relacjonuje prof. Yazykova. – W ciągu dwóch godzin odbyłam wędrówkę nie tylko w sensie geograficznym, ale i w czasie: od permskich parejazaurów, które żyły ponad 300 milionów lat temu, poprzez nasze triasowe wykopaliska w Krasiejowie, kredowe dinozaury, ichtiozaury, plezjozaury, do mamutów w plejstocenie. „Przewędrowałam” więc praktycznie całą historię Ziemi i ogromne terytorium Rosji, na którym rozrzucone są placówki zajmujące się paleontologią.

Jak to się stało, że opolska naukowiec i Muzeum Uniwersytetu Opolskiego zostało zaproszone do udziału w telemoście?

- Z pewnością główną rolę odegrał tu fakt, że nasze stanowisko paleontologiczne w Krasiejowie jest znane na całym świecie. W środowisku naukowym nazwa Krasiejów stanowi już markę samą w sobie. Wystarczy w środowisku paleontologów powiedzieć: Krasiejów i już wszyscy wiedzą, że chodzi o fantastyczne wykopaliska triasowe. Znane są też kości eksponowane na wystawie w Muzeum Uniwersytetu Opolskiego, a wykopane w Gogolinie. Jesteśmy po prostu czymś w rodzaju zagłębia wykopalisk paleontologicznych. Opowiadałam o tym wszystkim na niedawnej konferencji paleontologicznej w Rosji, stąd zaproszenie mnie i naszego muzeum do udziału w telemoście.

Jesteśmy wzorem i inspiracją

Jak się okazało uczestnictwo w telekonferencji było ogromnie pożytecznym doświadczeniem. – Mogliśmy podzielić się naszymi doświadczeniami, tym, co robimy i co osiągnęliśmy w Opolu, na Uniwersytecie Opolskim w i w Europejskim Centrum Paleontologii UO, ale też posłuchać o pracy innych. Oczywiście poczułam ukłucie zazdrości, gdy usłyszałam, że w niedużym miasteczku w środkowej Rosji właśnie buduje się wielkie, trzypiętrowe  muzeum paleontologiczne…  Pociechą było, że np. korzystają z naszych  zdjęć i wzorują się na naszej niedużej ekspozycji. Pokazałam też uczestnikom materiały bezpośrednio z Krasiejowa, z tamtejszymi stanowiskami i tamtejszym pawilonem.

Prof. Yazykova podkreśla, że rozmawiano także o wymianie doświadczeń i materiałów nie tylko drogą elektroniczną, ale i „w realu”, o tym, by jeździć do siebie wzajemnie z eksponatami, które mogłyby być wystawiane w zaprzyjaźnionych rosyjskich placówkach i gościnnie – w Opolu.

Wisienką na torcie była obecność na łączach profesora Aleksandra Averianova – prawdziwego guru współczesnej paleontologii, jednego z najsławniejszych specjalistów od kręgowców, z Muzeum Zoologicznego RAN w Sankt-Petersburgu.

- Przez ponad dwie godziny słuchał nas z aprobatą, co było bardzo budujące – opowiada prof. Yazykova. – Tym bardziej, że udział w telemoście z tak uznanymi jak on specjalistami jest dla nas ważną formą promocji, której ciągle nam trzeba. Bo wciąż odczuwamy niedosyt gdy chodzi o propagowanie naszej pracy i naszych osiągnięć - zaznacza.

W wideokonferencji wzięli dział także: dr Paweł Skuchas - znany jako specjalista od kredowych dinozaurów, z Wydziału Zoologii w Uniwersytetu w Sankt-Petersburgu, przedstawiciele muzeów paleontologicznych z Blagoveschenska (Daleki Wschód Rosji), Kemerowa, Kirova i Tomska (Syberia), z Permu (Ural), Undoru koło Ulianowska (Wolzhski Region).

Uczestnicy zaprezentowali wykopaliska paleontologiczne i eksponaty począwszy od parejazaurów permskiego okresu, przez triasowe kręgowce z Krasiejowa, jurajskie amonity po kredowe dinozaury Syberii oraz mamuty plejstoceńskie z Uralu.

Jedyni w Europie

Kolejny paleontologiczny telemost zaplanowano na październik. – Cieszę się, że zostaliśmy wciągnięci do współpracy, tym bardziej, że jesteśmy jedyną polską placówką do tej współpracy zaproszoną – podkreśla prof. Elena Jagt-Yazykova. – Mamy się przecież czym pochwalić, choćby tym, że jako jedyni w Europie prowadzimy studia paleontologiczne, i to w języku angielskim.