Nominacja profesorska: prof. dr hab. Joanna Czaplińska
Pani profesor
serdecznie gratulujemy!
Joanna Czaplińska ukończyła studia slawistyczne na Uniwersytecie Śląskim, tam też, w 1998 r., obroniła rozprawę doktorską. Stopień doktora habilitowanego uzyskała na Uniwersytecie Jagiellońskim w roku 2007. Postanowieniem z 28 lutego 2020 r. prezydent RP nadał jej tytuł profesora nauk humanistycznych.
Zainteresowania naukowe Joanny Czaplińskiej zawsze oscylowały wokół nieopisanych wcześniej zjawisk w literaturze – przede wszystkim czeskiej. W swojej rozprawie doktorskiej skupiła się na problematyce science fiction i dystopii, co korespondowało z jej czytelniczymi fascynacjami pochodzącymi jeszcze z lat wczesnej młodości, a także z dorobkiem translatorskim, gdyż na początku lat 90. ubiegłego stulecia promowała czeską literaturę SF we własnych przekładach na łamach polskich czasopism, m.in. „Fantastyki” i „Nowej Fantastyki”.
Książkę habilitacyjną poświęciła zupełnie odmiennej tematyce – czeskiej literaturze emigracyjnej, a zwłaszcza debiutom literackim czeskich emigrantów, którzy po roku 1968 byli zmuszeni opuścić kraj. Ponownie eksplorowała terra incognita, gdyż zjawisko emigracji w Czechosłowacji i w Czechach do dziś jest tematem niechętnie, z wielu względów, podejmowanym. Na projekt ten zdobyła grant KBN „Czeskie emigracyjne debiuty prozatorskie”, realizowany w latach 2002–2005. Efektem była publikacja monografii autorskiej Tożsamość banity. Problematyka autoidentyfikacji w młodej czeskiej prozie emigracyjnej po 1968 r.
Jako podstawę nadania tytułu profesora wskazała swoje prace dotyczące konwersji językowej pisarzy emigracyjnych pochodzenia polskiego, czeskiego i słowackiego, analizując różne strategie towarzyszące decyzji o zmianie języka twórczości pisarzy.
Joanna Czaplińska była i jest zapraszana do wielu eksperckich gremiów, między innymi do ewaluacji instytutów działających w ramach Akademii Nauk Republiki Czeskiej, Czeskiej Agencji Grantowej (odpowiednika polskiego NCN), ewaluacji działalności naukowej czeskich uniwersytetów. Wypromowała dwie panie doktor nauk humanistycznych, była recenzentką w postępowaniu o nadanie stopnia naukowego profersora badawczego w Republice Czeskiej, w dziewięciu postępowaniach habilitacyjnych i w dziesięciu postępowaniach o nadanie stopnia doktora – zarówno w Polsce, jak i Republice Czeskiej. Opublikowała trzy monografie autorskie, była redaktorem bądź współredaktorem sześciu monografii. W latach 2013–2016 pełniła funkcję redaktora naukowego (wspólnie z Janą Raclavską) czasopisma „Studia Slavica”, wydawanego we współpracy Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Opolskiego i Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Ostrawskiego w Ostrawie. Od roku 2017 jest redaktorem naukowym czasopisma „Studia et Documenta Slavictica”, wydawanego przez Uniwersytet Opolski.
Zasiada w radach naukowych czasopism „Česká literatura“ (bazy ERIH i SCOPUS), „Liticon“ i „Tahy“. Od 2018 r. jest członkiem Międzynarodowej Rady Naukowej Uniwersytetu Południowoczeskiego w Czeskich Budziejowicach. Od 2009 r. pełni funkcję członka Stałej Rady Naukowej Studiów Doktoranckich w zakresie „Literaturoznawstwo – teoria i historia literatur narodowych” na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Ostrawskiego. Od 2011 r. jest członkiem Stałej Rady Naukowej Studiów Doktoranckich w zakresie „Literaturoznawstwo” na Uniwersytecie Palackiego w Ołomuńcu, a od 2017 r. sprawuje funkcję przewodniczącej Rady Naukowej Czeskiej Bibliografii Literaturoznawczej przy Instytucie Literatury Czeskiej Akademii Nauk RCz.
W ramach programów międzynarodowych pełniła następujące funkcje: koordynator uczelniany projektu „Czesko-polskie partnerstwo kulturowo-dydaktyczne w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej RCZ-RP 2007–2013” z Uniwersytetem Palackiego w Ołomuńcu (w latach 2009-2012); kierownik grantu Funduszu Wyszehradzkiego na uruchomienie nowego przedmiotu („Literatury emigracyjne państw Grupy Wyszehradzkiej i innych krajów słowiańskich”) w latach 2009-2011; koordynator programu Erasmus/Erasmus+ w Instytucie Polonistyki i Kulturoznawstwa oraz Instytucie Slawistyki UO; członek zespołu badawczego w projekcie „Výzkum modelů reprezentací v literárních diskurzech“ złożonego z pracowników naukowych Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Południowoczeskiego, Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Karola, Uniwersytetu w Galsgow i Instytutu Slawistyki Uniwersytetu Opolskiego. Projekt finansowany przez Europejski Fundusz Społeczny i budżet Republiki Czeskiej (OP VK CZ 1.07/2.3.00/20.0125) w okresie 1.01.2012–31.12.2014.
W roku 2020 została wybrana do Komitetu Słowianoznawstwa PAN na kadencję 2020–2023 i na pierwszym posiedzeniu Komitetu powołano ją do Prezydium KS PAN.