Zmarł prof. Bolesław Gleichgewicht, Profesor Honorowy UO

Bolesław Gleichgewicht urodził się 30 kwietnia 1919 r. w Warszawie. W 1937 r. ukończył Gimnazjum im. Mikołaja Reja, a przez następne dwa lata studiował fizykę na Uniwersytecie Warszawskim. Studia przerwał wybuch wojny, która zapoczątkowała jego wieloletnią tułaczkę w ZSRR. Po zakończeniu wojny ukończył z wyróżnieniem studia matematyczne na uniwersytecie w Odessie i pracował jako nauczyciel matematyki w szkole średniej w Pierwomajsku. Do Polski mógł wrócić dopiero w 1956 roku. Zamieszkał we Wrocławiu i rozpoczął pracę na Uniwersytecie Wrocławskim. W 1961 r. uzyskał stopień doktora nauk matematycznych. Rok później podjął pracę także w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Opolu, gdzie przez pięć lat prowadził seminarium magisterskie i wykładał algebrę abstrakcyjną, która wówczas po raz pierwszy wystąpiła w programie studiów matematycznych. W oparciu o te wykłady powstał skrypt Wstęp do algebry abstrakcyjnej, opublikowany w wydawnictwie Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu i nieco później w ramach Biblioteczki Matematycznej PZWS. W 1983 r. ukazał się podręcznik dla kierunków nauczycielskich studiów matematycznych, wydany przez Polskie Wydawnictwo Naukowe. Jego podręczniki weszły do kanonu polskiej literatury naukowej, wykształciło się na nich wiele roczników studentów studiów matematycznych.

Od lat 70. Bolesław Gleichgewicht związany był z opozycją demokratyczną. W latach 80. został zwolniony z pracy, skazany na rok więzienia i poszukiwany listem gończym za działalność związkową. Jest odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Krzyżem Komandorskim OOP.

2 października 2013 r., podczas inauguracji roku akademickiego na naszym uniwersytecie, doc. Bolesław Gleichgewicht przyjął godność Profesora Honorowego Uniwersytetu Opolskiego. Laudację z tej okazji wygłosiła prof. dr hab. Katarzyna Hałkowska, podkreślając, że wielką zasługą profesora, łączącą się z rolą doskonałego dydaktyka, jest rozbudzenie zainteresowań naukowych algebrą abstrakcyjną uczestników jego seminarium. Niektóre z prac magisterskich, pisanych pod jego kierunkiem, zostały opublikowane i stały się początkiem drogi naukowej jego magistrantów.

A Bolesław Gleichgewicht, dziękując za to wyróżnienie, tak wspominał ten opolski czas: – Były to lata niezwykłe – mówię to z całą odpowiedzialnością i przekonaniem. Dlaczego? Wiele się na to złożyło. Po pierwsze, ogromny entuzjazm, z jakim studiowali tu studenci. To była młoda uczelnia, może dlatego chęć nauki była kolosalna! Było mi bardzo przyjemnie, że na moich wykładach zbierało się tylu słuchaczy i pracowników naukowych. Były to wykłady z algebry abstrakcyjnej, analizy funkcjonalnej... Miałem również zaszczyt, w latach 60. prowadzić pierwszy w uczelniach pedagogicznych wykład z rachunku prawdopodobieństwa. Byłem kierownikiem Zakładu Algebry i Dydaktyki Matematyki. Dla mnie najważniejsze było to, że miałem wielu magistrantów (w pierwszym roku mojej pracy – dziesięciu), to były dobre magisteria, wielu z tych magistrów stało się później pracownikami naukowymi, doktorami i profesorami. Te magisteria odbywały się wiosną, co było szczególnie miłe, bo w tym czasie w Opolu trwał festiwal polskiej piosenki. O bilety było trudno, ale wielu studentów dorabiało jako bileterzy czy sprzedawcy lodów, więc i mnie udawało się, i to bezpłatnie, zająć miejsce w amfiteatrze.

– Do Opola dojeżdżałem przez pięć lat, ale z uczelnią miałem kontakt znacznie dłużej. Bo kiedy ja przestałem do niej dojeżdżać, ta uczelnia zaczęła dojeżdżać do mnie. Otóż prowadziłem seminarium, na które przychodzili słuchacze z wrocławskiej politechniki, Polskiej Akademii Nauk, a także właśnie z Opola. Wielu z nich robiło u mnie magisteria z algebry i lingwistyki matematycznej, którą się wtedy także parałem. Ten okres spokojnie można więc doliczyć do tych wspomnianych pięciu lat, a zrobi się ich znacznie więcej.

***

30 kwietnia br., z okazji  swoich setnych urodzin Bolesław Gleichgewicht, Profesor Honorowy Uniwersytetu Opolskiego, otrzymał od rektora UO prof. dra hab. Marka Masnyka list gratulacyjny, a prof. dr hab. Tadeusz Nadzieja wręczył mu okolicznościową spinkę, przyznawaną z okazji jubileuszu uczelni osobom szczególnie dla niej zasłużonym.

Zachowamy Go we wdzięcznej pamięci.

Profesor zostanie pochowany 4 października 2019 r. o godz. 14  na Cmentarzu Świętej Rodziny przy ul. Smętnej we Wrocławiu. 

(bas)

Na zdjęciu: 2 października 2013 r. Bolesław Gleichgewicht przyjął godność Profesora Honorowego Uniwersytetu Opolskiego. Na zdjęciu, od lewej: ówczesny dziekan Wydziału Matematyki, Fizyki i Informatyki prof. Jacek Nikiel, prof. Bolesław Gleichgewicht, ówczesny rektor prof. Stanisław S. Nicieja, prof. Katarzyna Hałkowska (fot. Maria Szylska)