Brakuje nam Pana, Profesorze…
Wybitny uczony i wspaniały człowiek. Z pasją poszerzał wiedzę kolejnych pokoleń i cierpliwie tłumaczył wszelkie niejasności. Drobiazgowo planował każdy służbowy wyjazd. Uwielbiał podróże bliskie i dalekie. Ze wszystkich miejsc najbardziej kochał Jarnołtówek.
Tak o profesorze Wojciechu Chlebdzie mówili na spotkaniu wspomnieniowym jego najbliżsi współpracownicy. Spotkanie, zorganizowane przez Bibliotekę Uniwersytetu Opolskiego, odbyło się 5 października 2023 r. o godz. 17.00 w Muzeum Uniwersytetu Opolskiego. Prowadzili je najbliżsi współpracownicy profesora – dr Irena Danecka i dr Tomasz Wielg z Katedry Literatur Słowiańskich UO. Uczestniczyli w nim bliscy Profesora, jego przyjaciele, znajomi, studenci i współpracownicy.
– 29 września 2020 roku władze Uniwersytetu Opolskiego, przedstawiciele urzędu marszałkowskiego, Urzędu Miasta Opola, Stowarzyszenia Współpracy Polska – Wschód, społeczność akademicka i przyjaciele spotkali się w Auli Błękitnej UO, aby podziękować profesorowi za 48 lat pracy w Wyższej Szkole Pedagogicznej i na Uniwersytecie Opolskim – wspominał dr Tomasz Wielg i przypomniał nagraną wówczas wypowiedź prof. Wojciecha Chlebdy.
– Niedługo po tej uroczystości dowiedzieliśmy się o ciężkiej chorobie profesora – powiedziała dr Irena Danecka. – Zmarł 1 października 2022 roku.
Dr Danecka i dr Wielg opowiadali m.in. latach wspólnej pracy przy kolejnych zeszytach „Podręcznego idiomatykonu polsko-rosyjskiego”, wyjazdach w gronie pracujących nad zeszytami osób – najczęściej do ukochanego Jarnołtówka prof. Chlebdy, bliższych i dalszych podróżach profesora na konferencje, seminaria i spotkania, wypromowanych przez profesora doktorach, wspólnej pracy. – Kiedy profesor odchodził na emeryturę pytaliśmy go: dlaczego. Przecież mógł jeszcze pracować, był pełen sił – mówił dr Wielg. – Przemówił do nas wtedy jego argument, że w każdym człowieku w stosunku do innych ludzi i instytucji jest określony potencjał, który może im dać. Jeśli ten potencjał się wyczerpie, to nie ma co na siłę go sztukować. W naszych rozmowach określił to dobitnie: co miałem napisać, to napisałem, czego miałem nauczyć, tego nauczyłem.
– Tak się złożyło, że na emeryturę odchodziłam z panem profesorem – wspominała dr Danecka. – 30 września 2020 roku po raz ostatni przekroczyliśmy progi uczelni jako jej pracownicy i poszliśmy do ZUS-u, żeby załatwić wiadomo formalności. Wracaliśmy sobie powoli ulicą Bończyka i planowaliśmy, co też my będziemy robić na emeryturze, gdzie nie pojedziemy, jakie to książki czekają na nas. Opowiadaliśmy sobie o odkładanych spotkaniach z przyjaciółmi… Ale już w połowie ulicy, a nie jest ona zbyt długa, profesor zwolnił kroku i przypomniał, że czeka nas praca nad drugim tomem zbiorczym idiomatykonu, że przed nami niejedna korekta, że ta książka jest bardzo ważna… Po kilku krokach dodał: no i słownik, jak ci idzie praca nad twoją częścią, kiedy ją zobaczę – dopytywał. Miał na myśli czesko-polsko-rosyjski tematyczny słownik przekładowy „Ludzie – media – komunikacja”, nad którym rozpoczęliśmy pracę. Za chwilę dodał: a ja muszę jeszcze skończyć swoją książkę o rodzinie. A ty z Basią podręcznik języka polskiego dla Czechów. I w ten prosty sposób nasz plan na emeryturę został zweryfikowany, a podróże musiały poczekać.
Ciepłe wspomnienia ubarwiły dziesiątki zdjęć prof. Wojciecha Chlebdy z archiwów jego bliskich, przyjaciół i współpracowników. Podczas spotkania odbyła się także promocja książki profesora pt. „Dom i wokół domu”, o której opowiadała bratowa profesora, pani Barbara Chlebda, wieloletni współpracownik profesora. Spotkanie w Muzeum UO było też okazją do obejrzenia młodzieńczych prac plastycznych prof. Wojciecha Chlebdy, wypożyczonych z rodzinnego archiwum.
Prof. dr hab. Wojciech Michał Chlebda (18.01.1950–1.10.2022) – wybitny językoznawca od lat studenckich związany z opolską uczelnią. W 1967 r. rozpoczął studia na kierunku filologia rosyjska w Wyższej Szkole Pedagogicznej. Stopień doktora nauk humanistycznych otrzymał w 1980 r. W 1991 r. został doktorem habilitowanym, a w 1998 r. profesorem nauk humanistycznych.
W 2003 r. decyzją Minister Edukacji Narodowej Krystyny Łybackiej otrzymał w Uniwersytecie Opolskim stanowisko profesora zwyczajnego.
Jego zainteresowania naukowe skupiały się głównie na zagadnieniach związanych z: teorią frazeologii, frazeografią, metaleksykografią, przekładoznawstwem, samoświadomością językową współczesnych użytkowników języka, etnolingwistyką kulturową, badaniami tożsamości zbiorowych oraz pamięci i niepamięci wspólnotowych, teorią pograniczy mentalnych i kulturowych.
Był znanym w całym świecie slawistycznym językoznawcą, autorem ponad 300 prac dotyczących: leksykologii i frazeologii, leksykografii jednojęzycznej i przekładowej, etnolingwistyki, samoświadomości językowej, tożsamości zbiorowej i pamięci wspólnotowej, pograniczy mentalnych i kulturowych.