Zmarł prof. Jacek Fisiak – doktor honoris causa UO

Tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Opolskiego otrzymał 10 marca 2005 roku.

Prof. dr hab. Jacek Izydor Fisiak urodził się 10 maja 1926 r. Był wybitnym anglistą, językoznawcą, emerytowanym profesorem Uniwersytetu im. A. Mickiewicza, profesorem zwyczajnym Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koninie (1988–1999), Pomorskiej Akademii Pedagogicznej w Słupsku (1998–2002), Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi (2006–2009), językoznawstwa angielskiego i dyrektorem Instytutu Anglistyki Społecznej Akademii Nauk w Łodzi (Wydział w Warszawie) od 2007.

Studia wyższe odbył w Uniwersytecie Warszawskim pod kierunkiem m. in. prof. Margaret Schlauch. Magisterium uzyskał w 1959 r. Po studiach odbył staż naukowy u jednego z najwybitniejszych współczesnych anglistów-językoznawców brytyjskich Lorda Randolpha Quirka w Uniwersytecie Londyńskim (1961), gdzie napisał rozprawę doktorską. Stopień doktora uzyskał w UŁ w 1962 r. pod kierunkiem prof. Tadeusza Grzebieniowskiego. Staż habilitacyjny odbył w Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles w latach 1963–1964 u prof. Roberta P. Stockwella, a habilitował się w Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu w 1965 r. W tym samym roku objął Katedrę Filologii Angielskiej w UAM, która w 1969 r. została przekształcona w instytut. Kierował anglistyką poznańską nieprzerwanie od 1965 do 2005 r.

W 1971 r. został profesorem nadzwyczajnym, a w 1977 zwyczajnym. Był profesorem wielu uniwersytetów amerykańskich (Kansas, Floryda, SUNY, The American University, Waszyngton), niemieckich (Kilonia, Saarbruecken, Bamberg), Uniwersytetu Wiedeńskiego, Zuryskiego, Jyvaeskylae (Finlandia) i Tromsoe (Norwegia). W latach 1985–1988 był rektorem UAM, a w latach 1988–1989 – ministrem edukacji narodowej.

Za wybitne osiągnięcia naukowe został wyróżniony tytułem doktora honoris causa Uniwersytetu Jyvaeskylae (Finlandia)  i Uniwersytetu Opolskiego (2005) oraz członkostwem Polskiej Akademii Nauk (członek korespondent, 2004; członek rzeczywisty, 2010), Akademii Europejskiej (Academia Europaea) (1990), Europejskiej Akademii Umiejętności (European Academy of Sciences, Arts and Letters), Akademii Nauk Finlandii (1990), Królewskiej Akademii Nauk Norwegii (1996), Medieval Academy of America (2001), Agder Akademi, Kristiansand, Norwegia (2003), Nowojorskiej Akademii Nauk (1996). Profesor był długoletnim przewodniczącym Komitetu Neofilologicznego PAN (1981–1993).

Był członkiem wielu polskich i zagranicznych towarzystw naukowych, w tym prezesem (president) International Association of University Professors of English (1974–1977), Societas Linguistica Europaea (1982–1983) i International Society for Historical Linguistics (1981–1983). W latach 1972–1979 był prezesem Polskiego Towarzystwa Neofilologicznego (od 1979 członkiem honorowym i dożywotnim). Od 2001 r. był członkiem honorowym Linguistic Society of America.

Za wybitne osiągnięcia naukowe otrzymał Nagrodę Prezesa Rady Ministrów RP (1996). Został odznaczony licznymi orderami krajowymi i zagranicznymi, m. in.: Krzyżem Wielkim OOP, Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą OOP, Krzyżem Komandorskim Orderu „Lwa Finlandii”, Krzyżem Komandorskim OOP, Krzyżem Oficerskim Imperium Brytyjskiego (OBE), Krzyżem Oficerskim Orderu „Palm Akademickich” (Francja), jak również medalami uniwersyteckimi, m. in.: uniwersytetów w Jyvaeskylae (Finlandia), Abo Akademi (Finlandia), Heidelbergu, Louvain, Salzburgu, Brnie, Yarmouk (Jordania), Uniwersytetu Jordańskiego w Ammanie, Uniwersytetu Helsińskiego, Gdańskiego, Jagiellońskiego i Warszawskiego.

Był członkiem wielu rad i komisji naukowych: Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego (1977–1982), Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów (do 1990 Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej) przy Prezesie Rady Ministrów (1976–1987, 1994–2000, 2003–2008), Państwowej Komisji Akredytacyjnej (2002–2007), Rady Języka Polskiego (2007), Rady Naukowej Instytutu Języka Polskiego PAN w Krakowie (2004), Consultative Committee International Association of University Professors of English (1977–1992), Komisji ds. Nauczania Pokojowego Rozwiązywania Konfliktów Międzynarodowych Stowarzyszenia Rektorów Uniwersyteckich i ONZ (1991), Zespołu Rzeczoznawców Ministra Edukacji Narodowej i Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego (1988, 1993–2012). Ponadto pełnił funkcje przewodniczącego Zespołu Neofilologii Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (1971–1987) oraz przewodniczącego Komitetu Głównego Olimpiady Języka Angielskiego dla Uczniów Szkół Ponadpodstawowych (1976–2010).

Stworzył polską (poznańską) szkołę anglistyki. Do jego głównych zainteresowań naukowych należały: historia języka angielskiego, językoznawstwo historyczne, dialektologia historyczna, językoznawstwo kontrastywne, zapożyczenia językowe i leksykografia. Profesor Jacek Fisiak był autorem ponad 180 prac, w tym 52 książkowych.

 Najważniejsze to: Morphemic Structure of Chaucer’s English (1965),
A Short Grammar of Middle English (1968; 7 wyd. 2006), Recent Developments in Historical Phonology (1978), Bibliography of Writings for the History of English (1987), Further Insights into Contrastive Linguistics (1990), An Outline History of English, vol. 1: External History (1993), Medieval Dialectology (1995), Studies in Middle English Linguistics (1997), Collins’ English-Polish, Polish-English Dictionary (1996), The New Kościuszko Foundation Dictionary (2003), wspólnie z A. Adamską-Sałaciak i in. Współczesny słownik angielsko-polski, polsko-angielski Longmana (2004, wyd. popr. i rozszerz. 2011), Studies in Old and Middle English (2011).

Pod Jego kierunkiem napisano 60 rozpraw doktorskich i 315 prac magisterskich. 23 osoby, które napisały prace doktorskie są dziś profesorami UAM, UŁ, UW, Uniwersytetu Śląskiego, Uniwersytetu Edynburskiego, Uniwersytetu w Stuttgarcie, Uniwersytetu Kalifornijskiego w Davis i Uniwersytetu Kagoshima w Japonii.

Był członkiem wielu towarzystw naukowych w kraju i za granicą, w tym m. in.: Linguistic Society of America (1961, od 2002 członek dożywotni), Polskiego Towarzystwa Językoznawczego (1959), Societas Linguistica Europaea (1967), International Association of University Professors of English (1967), Polskiego Towarzystwa Neofilologicznego (1969), International Society for Historical Linguistics (1977), Philological Society, Oxford (1980), Early English Text Society, Oxford (1984), English Place-Name Society, Nottingham (1984), International Association of University Presidents, Vice-Chancelllors and Rectors (1986), Polish Association for the Study of English (1990), International Society of Dialectology and Geolinguistics (1990) i American Dialect Society (1991).

Pełnił liczne funkcje redakcyjne, m.in.: redaktora naczelnego Studia Anglica Posnaniensia: An International Review of English (Poznań, 1967), Papers and Studies in Contrastive Linguistics (Poznań, 1972–1999), Folia Linguistica Historica (Berlin–Wiedeń, 1978–2003); redaktora serii: Polish Studies in English Language and Literature (Frankfurt/M.–Nowy Jork: Peter Lang Verlag, 1998), Studies in Medieval English Language and Literature (Frankfurt/M.–Nowy Jork: Peter Lang Verlag) i Warsaw Studies in English Language and Literature (Frankfurt/M.–Nowy Jork: Peter Lang Verlag); członka rad redakcyjnych czasopism krajowych i zagranicznych: Kwartalnika Neofilologicznego (1973), Applied Linguistics (Oxford University Press, 1978–1986), Historiographia Linguistica (Amsterdam, 1979–1990), Diachronica: International Journal for Historical Linguistics (Ottawa, 1982–1999), English Word-Wide (Amsterdam, 1983–1998), Folia Linguistica (Wiedeń, 1983–2002), Second Language Research (Londyn, 1985–2001), D.I.S.C.O.S.S. (Paryż, 1984), Voprosy Jazykoznania (Moskwa, 1988–1998), Languages in Contrast (Amsterdam, 1998), Studies in English Language and Linguistics (Valencia, Hiszpania, 1999), International Journal of English-Arabic Studies (Amman, Jordania, 2000), English Language and Linguistics (Seul, 2002), Folia Linguistica Historica (Berlin, 2006) i in.

Źródło: na podstawie biogramu zamieszczonego na stronie Uniwersytetu Łódzkiego z okazji odnowienia doktoratu honorowego w 2012 r. przygotował Oddział Informacji Naukowej Biblioteki Głównej.