Zmarł dr hab. Edward Boroński, prof. UO

5 kwietnia 2024 roku zmarł dr hab. Edward Boroński, prof. UO, który w latach 2007-2017 był pracownikiem naukowo-dydaktycznym Instytutu Fizyki.

Urodził się w 1949 roku. W roku 1967 ukończył XII LO we Wrocławiu, a w 1972 został magistrem fizyki teoretycznej na Wydziale Mat. Fiz. Chem. Uniwersytetu Wrocławskiego. Następnie w latach 1972-1977 był doktorantem w Instytucie Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych Polskiej Akademii Nauk (INTiBS PAN) we Wrocławiu.

W 1977 roku uzyskał stopień doktora nauk fizycznych na podstawie rozprawy „Rozkład ładunku elektronowego wokół pozytronu w gazie elektronowym”. Tytuł rozprawy doktorskiej w istocie określa ramy nie tylko wówczas aktualnych, ale również przyszłych zainteresowań badawczych młodego naukowca: „Fizyka teoretyczna ze wspomaganiem numerycznym, w zakresie metod fizyki jądrowej w fizyce ciał stałych, w szczególności teorii metali.”

W roku 1977 świeżo wypromowany doktor podjął pracę w Instytucie Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych Polskiej Akademii Nauk, którą kontynuował do 2007 roku, jako adiunkt kolejno w zakładach: Teorii Ciała Stałego, Teorii Metali i Teorii Struktury Elektronowej. Był to okres intensywnej pracy badawczej. Ważne publikacje – przede wszystkim w Physical Review B – dotyczyły analizy procesów anihilacji pozytronów, w ramach teorii oddziaływania elektron-pozytron w gazie elektronowym, ciałach stałych i materiałach zdefektowanych. Wnosiły też wkład w badanie struktury elektronowej (pasmowej) ciał stałych.

Najważniejsze wyniki przyniosła współpraca z H. Stachowiakiem, G. Kontrym-Sznajd (INTiBS, Wrocław) oraz R. M. Nieminenem (Uniwersytet Jyvaskyla, Finlandia), w tym praca z 640 cytowaniami, źródło tzw. Boroński-Nieminen formula. Warto tu wspomnieć opinię prof. Kontrym-Sznajd z roku 2012: „Do dziś nie powstała teoria, która opisywałaby czasy życia pozytonu w metalach lepiej niż sławna teoria Boroński-Nieminen”.

Pracowitość, talent i aktywność naukowa Edwarda Borońskiego były docenione nie tylko poprzez zaproszenia na długoterminowe staże naukowe na Uniwersytecie Jyvaskyla i Uniwersytecie Genewskim w latach 1982-1999. Zaproszono go także na cztery miesiące w charakterze visiting professor na Politechnikę w Lozannie. Był stałym uczestnikiem, również w charakterze wykładowcy (invited talks, Sombathely 1991, Pekin 1994), na Międzynarodowych Konferencjach Anihilacji Pozytronów. Kierował projektami badawczymi Komitetu Badań Naukowych oraz projektem badawczym Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej w Wiedniu. Recenzował rozprawy doktorskie i habilitacyjne, regularnie pisał recenzje dla Physical Review B.

W 2006 roku dr Edward Boroński przedstawił rozprawę habilitacyjną pt. „Wpływ efektów wielociałowych oraz niejednorodności układu na charakterystyki anihilacji pozytronów w metalach”. Już jako pracownik Instytutu Fizyki Uniwersytetu Opolskiego (1 II 2007), decyzją Rady Naukowej INTiBS PAN, w 2007 roku uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego nauk fizycznych.

W Instytucie Fizyki UO pracował na stanowisku adiunkta z habilitacją (2007-2014) i profesora nadzwyczajnego w Katedrze Zastosowań Fizyki Jądrowej (2014-2017). W środowisku doświadczalnym – jako fizyk-teoretyk – służył swoim doświadczeniem w zakresie badań wspieranych numerycznie (dedykowane wersje metody Monte Carlo), nadal publikując artykuły w periodykach naukowych.

Dopiero po podjęciu pracy na Uniwersytecie Opolskim, Edward Boroński odkrył swoje powołanie dydaktyczne. Wcześniejsza praca w Polskiej Akademii Nauk nie sprzyjała bowiem częstym kontaktom ze studentami. Z wielkim zaangażowaniem przygotowywał się do zajęć i czerpał satysfakcję z kontaktów z młodzieżą. Zwłaszcza, gdy zauważał prawdziwe zainteresowanie fizyką, otwartość i żywą ciekawość świata. Prowadził też niełatwe wykłady kursowe i monograficzne na temat fizyki ciała stałego, elektrodynamiki, modelowania komputerowego i procesów fizycznych.

Był interesującym i ciekawym człowiekiem z licznymi i niebanalnymi zainteresowaniami. Pasjonowały go: muzyka klasyczna (słuch absolutny), radioelektronika (tester dźwięku), turystyka górska, turystyka rowerowa, narciarstwo biegowe, kajakarstwo (spływy), żeglarstwo i wędkarstwo.

Przy tym był żywo zainteresowany fizyką jako swoistą teorią wszystkiego – nie będącą tutaj nadużywanym sloganem. Poszukiwał odpowiedzi na podstawowe pytania naukowe i filozoficzne: „Jeśli Wszechświat jest odpowiedzią, to jakie jest pytanie?”, „Rzeczywistość nie jest tym, czym się wydaje” (C. Rovelli) i „Czym jest prawda” (w nauce, J. Peebles).

Dla nas, koleżanek i kolegów Edwarda Borońskiego na Uniwersytecie Opolskim, ważne może być zdanie rodziny: „W Instytucie Fizyki znalazł prawdziwie przyjazne środowisko, życzliwych przełożonych, współpracowników i serdecznych kolegów. Zawsze był bardzo zadowolony z decyzji podjęcia pracy w Opolu i wdzięczny za tych dziesięć dobrych lat w jego życiu.”

Pozostaje też najważniejsze wspomnienie – był dobrym Człowiekiem i Kolegą, którego naukowe i pozanaukowe opinie miały dla nas znaczenie…

Żegnaj Edwardzie, dla wielu – po prostu Edku…

Władze i pracownicy
Instytutu Fizyki UO

Msza żałobna odbędzie się we wtorek, 16 kwietnia, o godz. 10.30, w kościele Parafii Najświętszego Serca Jezusowego we Wrocławiu (Plac Grunwaldzki 3). Ceremonia pogrzebowa rozpocznie się tego samego dnia o godz. 12.30 na Cmentarzu Parafii Św. Rodziny przy ul. Smętnej na Sępolnie we Wrocławiu.