Złoty wykład i tysiące książek w darze. Profesor Nycz w Opolu

Prof. dr hab. Ryszard Nycz, doktor honoris causa Uniwersytetu Opolskiego i jeden z najwybitniejszych polskich literaturoznawców, przekazał na rzecz uczelni swój prywatny księgozbiór liczący kilkanaście tysięcy woluminów, wzbogacając zasoby biblioteki uniwersyteckiej. Wygłosił także odczyt w ramach Złotej Serii Wykładów Otwartych.

27 marca 2025 r. Aulę Błękitną Collegium Maius wypełnili miłośnicy literatury, studenci i wykładowcy. Powód był wyjątkowy – prof. dr hab. Ryszard Nycz, jeden z najwybitniejszych polskich literaturoznawców, wygłosił wykład zatytułowany „Kairos: o czasie, który nadchodzi dla polonistyki i o potrzebie humanistyki publicznej”. Podkreślił w nim znaczenie literatury i refleksji humanistycznej w dynamicznie zmieniającym się świecie. – W tytule wykładu przywołałem imię Kairosa – greckiego bożka, symbolu brzemiennej w konsekwencje decydującej chwili, szczęśliwej okazji lub przeciwnie, złowróżbnej perspektywy. (…) Nie ulega wątpliwości, że dla humanistyki nadciąga właśnie ten „kairotyczny” czas, w którym niechciana przyszłość może stać się teraźniejszością – zaznaczył prof. Nycz i odniósł się między innymi do sztucznej inteligencji jako jednego z największych wyzwań dla obecnego kształtu studiów literackich. – Z jednej strony narzędzie to wymusza szybkie zmiany w procesie kształcenia, z drugiej zaś – przeobrażenia modelu badania i pisania. Cytując za Zbigniewem Preissnerem, cenionym od dziesięcioleci kompozytorem, profesor dodał: – Nie mam złudzeń. Jeśli nie zapanujemy nad sztuczną inteligencją, za chwilę takie zawody jak kompozytor przestaną istnieć. Po raz pierwszy w historii technologia wyprzedziła filozofów, poetów, pisarzy, malarzy.

Prof. Ryszard Nycz przekazał Uniwersytetowi Opolskiemu swój prywatny księgozbiór. Kilkanaście tysięcy książek wzbogaci zasoby biblioteki uniwersyteckiej, otwierając nowe perspektywy dla badaczy i pasjonatów humanistyki.

-Przyszedł czas na zredukowanie mojego księgozbioru – mówił profesor Nycz. – Siedemnaście lat temu otrzymałem tytuł honoris causa Uniwersytetu Opolskiego, który sobie bardzo cenię, i teraz nadszedł czas, że mogłem się w pewien sposób odwdzięczyć – wyjaśniał.

Wśród przekazanych książek znalazły się nie tylko dzieła klasyków literatury i filozofii, ale także rzadkie wydania, archiwalne mapy i cenne opracowania naukowe. Szczególnie interesującą część zbioru stanowią austriackie mapy z XIX wieku, które po raz pierwszy precyzyjnie wyznaczały terytorium Polski. To bezcenny skarb dla historyków i badaczy.

Dla profesora Ryszarda Nycza to nie tylko książki – to symbol oddania idei nauki i dzielenia się wiedzą. Dr hab. Paweł Marcinkiewicz, prof. UO, dyrektor Instytutu Nauk o Literaturze Uniwersytetu Opolskiego, podkreślił wagę tego gestu. – Książki są dostępne w Bibliotece Głównej Uniwersytetu Opolskiego. Są wyeksponowane na specjalnych regałach, by każdy mógł dostrzec, że to dar profesora Nycza. Studenci mogą je wypożyczać, a mieszkańcy Opola korzystać z ich w czytelni.

Społeczność akademicka Uniwersytetu Opolskiego zyskała nieocenione źródło wiedzy, które z pewnością posłuży kolejnym pokoleniom. Ten wyjątkowy dar to dowód na to, że pasja do literatury i humanistyki może łączyć pokolenia oraz inspirować do dalszych odkryć.

Prof. dr hab. Ryszard Nycz zajmuje się teorią literatury oraz historią nowoczesnej i ponowoczesnej literatury i kultury. Był kierownikiem Katedry Antropologii Literatury i Badań Kulturowych przy Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, pracownikiem IBL PAN, redaktorem najważniejszego polskiego pisma literaturoznawczego „Teksty Drugie”.

W swoim dorobku ma kilkaset publikacji. To autor fundamentalnych monografii (m.in. „Tekstowy świat”, „Sylwy współczesne”, „Literatura jako trop rzeczywistości” czy „Poetyka doświadczenia”) oraz redaktor tomów zbiorowych (m.in. „Po strukturalizmie. Współczesne badania teoretycznoliterackie”, „Postmodernizm. Antologia przekładów” czy „Kulturowa teoria literatury”), na których wychowało się kilka pokoleń polskich humanistów. Profesor Nycz jest także członkiem Polskiej Akademii Umiejętności oraz Collegium Invisibile. Za swoją działalność i prowadzone badania naukowe został nagrodzony mi.in. Nagrodą im. A. Brucknera Wydziału I PAN (1994), medalem KEN (2002), subsydium profesorskim Fundacji Nauki Polskiej (2002), nagrodą Prezesa Rady Ministrów RP za wybitny dorobek naukowy (2003). Godność doktora honoris causa naszej uczelni przyjął w czerwcu 2008 roku.

GALERIA