Trzeba pamiętać swoich mistrzów

Taka myśl przyświecała upamiętnieniu prof. Zdzisława Najdera, historyka literatury, który specjalizował się w twórczości Josepha Conrada. Przez wiele lat pracował w Instytucie Filologii Angielskiej Uniwersytetu Opolskiego. Zmarł w lutym 2021 r.
Pamięci profesora Zdzisława Najdera poświęcone były wydarzenia zorganizowane 6 i 7 czerwca 2024 r. W pierwszym dniu, na III piętrze Collegium Maius UO, odbyło się odsłonięcie poświęconej mu tablicy, którą wykonał prof. Marian Molenda z Wydziału Sztuki UO, a także wystawa zatytułowana „Profesor Najder – Conradysta” oraz promocja książki „Essays on Joseph Conrad in Memory of Profesor Zdzisław Najder (1930-2021)”. Natomiast 7 czerwca w Muzeum UO miała miejsce konferencja naukowa pt. „Joseph Conrad i Zdzisław Najder: twórczość, analiza, interpretacja”.

W wydarzeniach tych uczestniczyli m.in. wiceprezes Polskiego Towarzystwa Conradowskiego prof. Agnieszka Adamowicz-Pośpiech; prorektor UO ds. Collegium Medicum dr hab. Renata Szyguła, prof. UO; dziekan Wydziału Filologicznego dr Elżbieta Szymańska-Czaplak, prof. UO; były rektor UO prof. dr hab. Stanisław S. Nicieja; dyrektor Instytutu Nauk o Literaturze UO prof. dr hab. Ryszard Wolny i prezes Fundacji UO dr Sabina Wyrwich-Płotka

– Profesor Zdzisław Najder był historykiem literatury, światowej sławy conradystą, twórcą ośrodka badania życia i twórczości Josepha Conrada na Uniwersytecie Opolskim oraz zasłużonym prezesem Polskiego Towarzystwa Conradowskiego, a także wieloletnim profesorem naszego uniwersytetu – mówiła dr hab. Joanna Skolik, prof. UO, pomysłodawczyni upamiętnienia Profesora tablicą. – To niezwykle ważna postać dla całej naszej społeczności akademickiej – podkreśliła.

Prorektor UO ds. Collegium Medicum dr hab. Renata Szyguła, prof. UO dodała, że profesor Zdzisław Najder był nie tylko wielkim naukowcem, ale też wspaniałym człowiekiem. – Jestem przekonana, że patrząc na nas z tego miejsca, które jest sercem Wydziału Filologicznego UO, codziennie będzie nas motywował do tego, żebyśmy podejmowali badania naukowe i dobre decyzje w życiu.

Dyrektor Instytutut Nauk o Literaturze prof. dr hab. Ryszard Wolny przedstawił kilka faktów z biografii prof. Najdera z czasów jego pracy na Uniwersytecie Opolskim. Mówił m.in. o prowadzonym przez niego cyklu wykładów „Etos rycerski w literaturze”, otrzymanej podczas pracy w Opolu w 1998 r. nominacji profesorskiej, która była ukoronowaniem kariery naukowej prof. Najdera czy wydaniu książki „Sztuka i wierność. Szkice o twórczości Josepha Conrada” w 2000 roku.

– W roku 2004 pan profesor Najder przeszedł na emeryturę, ale obiecał, że ciągle będzie z nami współpracował i jeszcze w tym samym roku zaangażował się w organizację konferencji Conrad’s Europe, Międzynarodowej Konferencji Conradystycznej, która odbyła się w Kamieniu Śląskim i Krakowie pod auspicjami Uniwersytetu Opolskiego i Polskiego Towarzystwa Conradowskiego, którego profesor był prezesem – wspominał prof. dr hab. Ryszard Wolny. – To była bardzo dobra konferencja, jeden z największych sukcesów Wydziału Filologicznego naszego uniwersytetu. Wydano po niej wiele materiałów, miała światowy zasięg. Jej pokłosiem było między innymi wydanie pierwszego rocznika European Conrad’s Studies.

Były rektor UO, prof. dr hab. Stanisław S. Nicieja, opowiadał natomiast o niezwykłych, prawie filmowych – jak zaznaczył, okolicznościach przyjęcia profesora Najdera do pracy na UO. – To był moment dramatyczny, kiedy opolska anglistyka wpadła w zapaść nas skutek odejść – wspominał prof. dr hab. Stanisław S. Nicieja.
Opowiadał, że był to także trudny czas dla prof. Z. Najdera, byłego wieloletniego dyrektora Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa (1982-1987), którego w 1983 r. Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego skazał zaocznie za szpiegostwo na karę śmierci, pozbawienie praw publicznych i konfiskatę mienia. W latach 90-tych, gdy prof. Najder był szefem doradców premiera Jana Olszewskiego, pojawiły się informacje o jego współpracy z SB.

– Powiedziałem wtedy profesorowi Najderowi, że mam tego świadomość i zaznaczyłem, żeby swoje poglądy polityczne, biografię zostawiał w szatni, bo interesuje nas współpraca z wybitnym conradystą – mówił były rektor UO. – Pan profesor Najder okazał się jednym z najlepszych naszych profesorów. Przyjeżdżał regularnie, inspirował, promował prace magisterskie. Zawsze przychodził też do mnie na kawę i rozmowy o polityce. Miał też ogromną wyobraźnię, by tu ulokować Centrum Conradowskie. Dlatego ogromnie cieszę się z tych poświęconych mu uroczystości. To ważne, by pamiętać o swoich mistrzach.

Współorganizatorami wydarzeń upamiętniających prof. Zdzisława Najdera na Uniwersytecie Opolskim były: Instytut Nauk o Literaturze UO, Fundacja UO i Polskie Towarzystwo Conradowskie, a partnerem Związek Autorów i Kompozytorów Scenicznych (ZAiKS). Uroczystości patronatem honorowym objął rektor UO prof. dr hab. Marek Masnyk.