Wystawa w Muzeum UO towarzyszyła zaprzysiężeniu 17. Opolskiej Brygady Obrony Terytorialnej

Przysięgę na placu Kopernika w Opolu złożyło prawie 170 żołnierzy 17. Opolskiej Brygady Obrony Terytorialnej. Uczestnicy uroczystości, która odbyła się 13 lipca 2025 roku, obejrzeli też wystawę „Śladami jednej odznaki”, którą w Muzeum Uniwersytetu Opolskiego zorganizował Instytut Historii UO.

Osoby, które złożyły tego dnia przysięgę, już oficjalnie stały się częścią Wojska Polskiego. Ponadto wiceminister obrony narodowej Paweł Bejda przekazał brygadzie Chorągiew Wojska Polskiego. Teraz 17. OBOT liczy już 1300 osób, a docelowo ma być ich około 1500.

W wydarzeniu uczestniczyli przedstawiciele władz państwowych, samorządowcy, dowódcy jednostek wojskowych i reprezentanci Uniwersytetu Opolskiego z rektorem prof. dr. hab. Jackiem Lipokiem na czele.

UO był współgospodarzem uroczystości i zorganizował w tym czasie tematyczną wystawę. Odbyła się w Muzeum UO i została otwarta po zaprzysiężeniu nowych członków brygady. Była częścią comiesięcznego cyklu „Śladami jednej odznaki”, którego tematem był tym razem Krzyż Dywizji Litewsko-Białoruskiej.

Nadawano go w czasie wojny polsko-bolszewickiej oraz późniejszych wydarzeń związanych z powstaniem Litwy Środkowej. Wystawę opracował i zrealizował student historii Krzysztof Pogorzelski. Konsultacji merytorycznych udzieliła mu dr hab. Adriana Dawid, prof. UO, a konsultacji naukowych – dr hab. Tomasz Ciesielski, prof. UO.

Odznace towarzyszył opis jej tła historycznego i fotografie związane z jej powstaniem i nadaniem. Celem tej wystawy i całego cyklu jest popularyzacja historii Polski, polskiej falerystyki oraz miejsc i wydarzeń związanych z prezentowanymi odznakami, a te pochodzą głównie z lat 20. XX wieku.

Kolejne wystawy z cyklu „Śladami jednej odznaki” będą prezentowane w salach Muzeum UO oraz w innych instytucjach naukowych i kulturalnych. Pod patronatem Wojsk Obrony Terytorialnej współtworzą i będą je współtworzyć: Instytut Historii UO, Biblioteka UO i Polskie Towarzystwo Historyczne.

O Krzyżu Dywizji Litewsko-Białoruskiej:

Odznaka została ustanowiona rozkazem Naczelnego Wodza z 24 października 1919 roku (L.4344 D) jako wyróżnienie upamiętniające ochotników Dywizji Litewsko-Białoruskiej, którzy od początku ponownego najazdu bolszewickiego pod koniec 1918 r. zgłosili się do jej szeregów w celu wyzwolenia i obrony kresów Rzeczypospolitej. Prawo do odznaki otrzymywali wszyscy żołnierze dywizji spełniający ten warunek, niezależnie od stopnia. Każdemu nadaniu towarzyszył imienny dyplom wydawany przez Dowództwo Dywizji, z podpisem gen. Stanisława Szeptyckiego jako dowódcy. Na dyplomie i na rewersie odznaki wpisywano indywidualny numer wyróżnienia.

Dywizje Litewsko-Białoruskie powstały w listopadzie 1918 r. jako formacja piechoty z własną kawalerią i artylerią, przeznaczona zarazem do obrony ludności kresowej i pomocy w sprawowaniu władzy państwowej na ziemiach opuszczonych przez wojska cesarskiej armii niemieckiej; ich organizację nakazał Rozkaz Naczelnego Wodza z 26 XI 1918 r.

Grudniowe utworzenie Mińskiego i Wileńskiego Pułku Strzelców dało początek sześciu pułkom, a od stycznia 1919 dywizja – wzmocniona ochotnikami Samoobrony Litwy i Białorusi – przeszła do energicznego wypierania 16 Armii bolszewickiej w kierunku Grodna i Polesia. Reorganizacja z 3 IV 1919 w trzy brygady (Białostocko-Lidzką, Kowieńsko-Grodzieńską, Wileńsko-Mińską) zwiększyła elastyczność działań w terenie leśno-jeziornym, ujawniając jednocześnie wieloetniczny skład jednostek – w 1 DL-B Litwini stanowili 18%, a w 2 DL-B Białorusini 12%. Formacja przeszła bogaty szlak bojowy, doświadczając rozbudowy: od ochotniczej samoobrony, przez kampanie 1919-1920, po inkorporację Litwy Środkowej, tworząc świadectwo wysiłku, który ostatecznie wyznaczył północno-wschodnią granicę II RP.

GALERIA