Profesor Sabina Brzozowska w Muzeum UO. Tematem była twórczość Tadeusza Rittnera

Dr hab. Sabina Brzozowska, prof. UO omówiła monografię „Dramaturgia Tadeusza Rittnera – rewizje”, którą wydała w listopadzie 2023 roku. Na spotkanie z autorką, które odbyło się 10 kwietnia 2025 roku w Muzeum UO, przyszli uczniowie, studenci i pracownicy naukowi.

– Tadeusz Rittner był do tej pory opracowany bardzo jednostronnie, dlatego drugim bohaterem mojej książki został Zbigniew Raszewski, wybitny teatrolog i znawca literatury, który pokazał Rittnera jako realistę i naturalistę – mówiła dr hab. Sabina Brzozowska, prof. UO. – Po odpowiednim rozpoznaniu stwierdziłam, że Rittner to również młodopolanin, symbolista i nastrojowiec, co pomogło mi odsłonić jego drugą twarz. Ten polsko-austriacki, dwujęzyczny pisarz, był osobą o dwóch obliczach: realisty i symbolizującego młodopolanina.

Profesor Sabina Brzozowska omówiła podczas spotkania życiorys artysty – typowy w jego czasach, ale nietypowy dziś. Rittner pochodził z Galicji – urodził się we Lwowie i wychowywał u dziadków w prowincjonalnym miasteczku Bursztyn. Gdy miał 11 lat wysłano go do szkół w Wiedniu – poszedł do najbardziej elitarnego gimnazjum Theresianum, a następnie ukończył prawo na Uniwersytecie Wiedeńskim. Nigdy nie zrezygnował z solidnej pracy. Obawiał się bycia wyłącznie pisarzem, dlatego pracował też jako wysokiej rangi urzędnik ministerialny.

– Rittner prezentował postawę asekuracyjną, która może nie do końca zadowolić człowieka, zawsze pozostawi uczucie niedosytu – zaznaczyła dr hab. Sabiną Brzozowską, prof. UO. – Z jednej strony to swoista nauczka, bo męczył go urzędniczy rygor, ale z drugiej: Rittner przecież odniósł sukces! Taka asekuracja i ostrożność życiowa mogą więc być propozycją bezpiecznej ścieżki kariery.

Autorka zauważyła, że Rittner odczuwał wewnętrzny brak, co potrafił oddać w dramatach i prozach, podejmujących temat artysty i mieszczanina. Pojawiają się w nich elementy fantazji, nawet baśniowości, ale przede wszystkim subtelnej i – według profesor Brzozowskiej – czułej ironii. Dystans i zdolność patrzenia na siebie i świat z przymrużeniem oka, z lekką ironią, wydają się cechami ważnymi w każdych czasach. Pomagają po prostu przetrwać.

Sabina Brzozowska to profesor w Instytucie Nauk o Literaturze UO, historyczka literatury i autorka czterech monografii autorskich: „Klasycyzm i motywy antyczne w poezji Młodej Polski” (2000), „Człowiek i historia w dramatach Tadeusza Micińskiego” (2009), „W zwierciadle idei. Literatura Młodej Polski – konteksty” (2018) oraz „Dramaturgia Tadeusza Rittnera – rewizje” (2023).

Jest pasjonatką dramatu i teatru, nie tylko przełomu XIX i XX wieku, ale również współczesnego. Twierdzi, że literatura jako praca powinna być pasją, bo bez tego nie da się dobrze pisać. Jej zdaniem pisać i mówić należy tak, by samego siebie zrozumieć, a wówczas zrozumieją nas również odbiorcy.

GALERIA