30 listopada 2025 roku zmarł prof. dr hab. Feliks Pluta, wybitny językoznawca związany z naszą uczelnią – najpierw z Wyższą Szkołą Pedagogiczną w Opolu, a później z Uniwersytetem Opolskim.
Prof. dr hab. Feliks Pluta urodził się 27 listopada 1928 roku w Ostrowcach w województwie kieleckim. Studiował filologię polską na Uniwersytecie Wrocławskim (1949–1952 – I stopień) i Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (1952–1954 – II stopień). Pracę magisterską z zakresu językoznawstwa napisał pod kierunkiem swojego nauczyciela i mistrza – profesora Władysława Kuraszkiewicza.
Po ukończeniu studiów przeniósł się do Opola i od 1954 roku pracował w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Opolu – jako asystent w Katedrze Języka Polskiego. Tam w 1961 roku obronił pracę doktorską pod kierunkiem profesora Stanisława Rosponda, uzyskując stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa polonistycznego. W kolejnych latach uzyskał stopień doktora habilitowanego (1973 we Wrocławiu) oraz tytuły profesora nadzwyczajnego (1976) i zwyczajnego (1991). Przez kilka lat współpracował także z Wyższą Szkołą Pedagogiczną, a następnie Akademią im. Jana Długosza w Częstochowie.
Jeden z najlepszych okresów działalności WSP w Opolu przypada na te lata, w których funkcję dziekana pełnił prof. Feliks Pluta. To za jego kadencji Wydział Filologiczno-Historyczny uzyskał uprawnienia do nadawania stopnia doktora habilitowanego w dziedzinie historii (1973) oraz w dziedzinach językoznawstwa i literaturoznawstwa (1986). To dzięki niemu został spełniony istotny warunek w sprawie powołania Uniwersytetu Opolskiego. W Wyższej Szkole Pedagogicznej w Opolu i na UO wypromował 450 magistrów, a w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Częstochowie – 202. Pod jego kierunkiem stopień doktora uzyskało kilkunastu pracowników naukowych.
Naukowe osiągnięcia studentów i współpracowników niezmiernie cieszyły Profesora. W czasie spotkań zawodowych i prywatnych wielokrotnie wspominał swoich najwybitniejszych uczniów motywowanych do ciężkiej pracy naukowej, która nie tylko miała im pomóc w karierze naukowej, ale również pośrednio miała służyć ośrodkowi akademickiemu, któremu poświęcił 19 lat pracy administracyjnej jako dziekan Wydziału Filologiczno-Historycznego WSP.
Dorobek naukowy Profesora w dziedzinie historii języka polskiego, dialektologii i onomastyki obejmuje ponad dwieście prac, m.in. monografie: Dialekt głogówecki (cz. 1: Fonetyka, 1963; cz. 2: Słowotwórstwo, fleksja, teksty gwarowe, 1964); Słownictwo Dzierżysławic w powiecie prudnickim (1975), Język polski w okresie drugiej wojny światowej. Studium słowotwórczo-semantyczne (1975), Język Rafała Urbana (1992), Studia językoznawcze. Historia języka, dialektologia, onomastyka (2001), Michał Przywara, Narzecza śląskie (opracowanie wspólnie Bogusławem Wyderką, 1987) i inne. Wspólnie z profesorem Andrzejem Zakrzewskim z Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie wydał z rękopisu i wstępem opatrzył utwór pt. Królowa Polska na Jasnogórze w Częstochowie. Nabożeństwo na wszystkie dnie roku na cześć Maryi Panny (Studia Claromontana, Częstochowa 1994, ss. 5–445). Wiele publikacji poświęcił dialektowi śląskiemu oraz śląskim gwarom, potwierdzając, że gwara śląska jest odmianą języka polskiego.
Profesor Feliks Pluta był członkiem: Komisji Dialektologicznej Komitetu Językoznawstwa PAN, Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego i Polskiego Towarzystwa Filologicznego. Był też prezesem Opolskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk i opolskiego oddziału Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego. Uhonorowano go m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski oraz innymi odznaczeniami naukowymi i państwowymi.
Prof. dr hab. Feliks Pluta był wspaniałym nauczycielem i naukowcem. Zawsze uśmiechniętym, życzliwym, pomagającym i motywującym do wytężonej pracy. Otwarty na nowinki ze świata nauki był wzorem profesjonalizmu i pasji. Był człowiekiem prawym, pracowitym, troszczącym się o rozwój naukowy młodszych kolegów i dbającym o etos życia akademickiego.
Cześć Pana pamięci, Panie Profesorze!
